عفونت ادراری

www.isaarsci.ir

عفونت ادراری يعنی چه ؟

ميکروبها موجودات بسيار ريزی هستند که می توانند در هر نقطه از بدن جايگزين شوند . معمولا" در يک فرد سالم ، شرايط طبيعی بدن ميتواند رشد و فعاليت ميکروبها را محدود نموده و  آنها را از بين ببرد.  اما دريک فرد نخاعی بدلائل مختلفکه مهمترين آن عدم تخليه کامل مثانه و وجود باقيمانده ادرار است ، زمينه برای ایجاد عفونت ادراری  مساعد می شود. باقيمانده  ادرار  در مثانه زمينه ساز  رشد و فعاليت ميکروبها خواهد بود  که برخی  مواقع  اين عفونت به سمت کليه ها  رفته و باعث  عفونت  آنها می شود  و از  طريق  کليه ها  در سراسر بدن منتشر می  شود . هنگامی که صحبت از عفونت  ادراری  می شود ، منظور آن است  که ميکروبها در سيستم ادراری  می توانند چنان رشد  و فعاليت داشته باشند که ممکن است به مثانه يا کليه ها  يا هر عضوی از سيستم  ادراری  آسيب رسانده باعث ايجاد ضايعات موقت  و دائمی  در  آنها  شوند.

چه شرايطی می تواند عفونت ادراری ايجاد کند ؟

علاوه بر تخليه ناکامل مثانه  و وجود باقيمانده ادراری شرايط زير استعداد به عفونت را بالا می برد.

1. پايين بودن مصرف مايعات

2. وجود سوند در مجرا به مدت طولانی

3. عدم رعايت نکات بهداشتی هنگام سونداژ ( استفاده از سوند )

4. عدم تحرک و فعاليت بدنی

5. آلودگی کيسه ادراری

6. وجود سنگ در سيستم ادراری

عفونت ادراری چه علائمی می تواند ايجاد نمايد ؟

تب و لرز ، کدورت ادرار ، بوی بد ادرار ، درد مبهم در ناحيه شکم ، قسمت پايین شکم ( ناحيه پهلوها) سوزش ادرار ( در افراد نخاعی  ممکن است کمتر ديده شود)، تغييرات رنگ ادرار (پررنگ شدن ، خونی شدن ) تعريق و سردرد علائم  گوارشی ( تهوع ، استفراغ ، بی اشتهايی ) وجود يک يا چند مورد از علائم فوق می تواند دال بر عفونت ادراری باشد در اين حالت سريعا" به پزشک مراجعه نماييد از مصرف خودسرانه هر نوع دارو و آنتی بيوتيک پرهيز نماييد . زيرا مصرف آنتی بيوتيک بدون توصيه پزشک می تواند انواع مقاوم ميکروب را در سيستم ادراری ظاهر نموده در روند درمان اختلال ايجاد کند و  نیز  زمينه  مقاومت  ميکروبی  را در دستگاههای  ديگر بدن فراهم  سازد .

عفونت ادراری چه پيامدهايی خواهد داشت ؟

1. آلودگی و عفونت از طريق کليه ها می تواند منجر به عفونت منتشر در سراسر بدن گردد.

2. عفونت های  مکرر می تواند سبب انهدام بافت کليه شده و پس از مدتی عمل کليه ها را جهت تصفيه خون از مواد زائد و توليد ادرار از بين برده ايجاد نارسايی کليه نمايد.

3. عفونت می تواند به اعضاء مجاور و مرتبط با سيستم ادراری هجوم برده باعث عفونت و چرکی شدن اعضايی مثل بيضه ها و غده پروستات شده نسوج آنها را از بين ببرد.

4. عفونت باعث ايجاد تغييراتی در ادرار می شود که پس از مدتی می تواند سنگ ادراری توليد گردد . ضمن اينکه خود سنگ نيز در ايجاد و تداوم عفونت ادراری نقش بسزايی دارد.

رعايت نکات زير در پيشگيری از عفونت ادراری موثر است .

1. سعی کنيد  مثانه را تا حد ممکن  خالی نگهداريد.

2. مصرف مايعات فراوان : در طول روز حداقل 15 ليوان آب يا چای کمرنگ مصرف کنيد.

3. تحرک و فعاليتهای بدنی در حد انتظار : ورزش می بايست از اجزاء لاينفک زندگی يک جانباز نخاعی باشد.

4. چنانچه وجود سنگ در سيستم ادراری شما به اثبات رسيده باشد يا در تخليه مثانه دچار اشکال هستيد در اولين فرصت جهت تخليه سنگ از طريق جراحی يا روشهای متداول ديگر به نورولوژيست مراجعه فرماييد.

5. رعايت نکات بهداشتی هنگام سونداژ

6.  کيسه ادراری و رعايت نکات بهداشتی در استفاده از آن هر دو روز يکبار پس از تخليه ، کيسه ادراری را با محلول رقيق شده بتادين و آب يا محلول اسيد استيک بشوييد.

7. قرار دادن کيسه ادراری در محل مناسب ، بايد توجه داشت هميشه کيسه ادراری در سطحی پايين تر از سطح بدن آويزان باشد .

8. شستشوی مرتب ناحيه تناسلی با آب و صابون و خشک نگاهداشتن موضع

روش ها ی تخليه مثانه :

جهت تخليه مثانه حتما" با پزشک خود مشاوره نماييد سوند ماندگار يا فولی نامناسب ترين روش تخليه مثانه خواهد بود زيرا :

اولا" خود بعنوان حسم خارجی زمينه  مناسبی برای تشکيل سنگ خواهد بود. ثانيا" عامل هدايت ميکروب از کيسه ادراری و مجرا به مثانه خواهد بود. ثالثا" استفاده طولانی مدت از سوند ماندگار می تواند باعث تحريک و آسيب جدار مثانه و مجرای ادرار گردد.   لذا اين روش تنها در مواردی بکار برده می شود که پزشک توصيه می کند.

کاندوم کانتر: روش نسبتا" تميز و آسانی است که به دليل عوارض کمتر استقبال بيشتری از آن شده است. اما بدلائل زير می بايست دقت بيشتری در مورد آن مبذول داشت .

اول اينکه شماره کاندوم بايد مناسب باشد استفاده از کاندوم های خيلی کوچک باعث تغيير شکل و عفونت آلت می گردد. استفاده از کاندومهای بزرگ باعث می شود هميشه ادرار در اطراف آلت راکد مانده علاوه بر آسيب پوست خود محل مناسبی برای رشد ميکروب باشد.   دوم اينکه طرز ثابت نمودن کاندوم بايد بگونه ای باشد که فشار زيادی به آلت وارد نشود هرچند اگر فاصله زيادی با آلت داشته باشد باعث نشت ادرار می گردد. چنانچه از کش کاندوم استفاده می کنيد آنرا محکم و با فشار نبنديد در صورتی که از چسب مخصوص کاندوم استفاده می کنيد پس از قراردادن چسب روی آلت ، کاندوم را روی آلت و چسب بياوريد.

سوم اينکه در طول روز حداقل 4 يا 5 بار به مدت 15 دقيقه کاندوم را برداشته تا پوست در تماس با هوای آزاد باشد ضمن اينکه هر بار آلت و ناحيه تناسلی را با آب و صابون شستشو داده کاملا" خشک نماييد . چهارم اينکه توجه داشته باشيد با اين روش ممکن است مثانه کاملا" تخليه نشود و باقيمانده ادراری در مثانه وجود داشته باشد. لذا برای جلوگيری از پيدايش اين مسئله پس از مشورت با پزشک خود ( درصورت لزوم ) حداقل روزی سه بار سونداژ متناوب به روشی که ارائه خواهد شد انجام دهيد .

نکات بهداشتی هنگام استفاده از کاندوم کانتر:

1. شماره کاندوم را متناسب با قطر آلت انتخاب نماييد.

2. برای جلوگيری از نشت ادرار هيچگاه از کاندوم کوچکتر از اندازه استفاده نکنيد.

3. هيچگاه از چسب های معمولی و يا وسايل غير اختصاصی برای ثابت کردن کاندوم استفاده نکنيد.

4. جهت جلوگيری از نشت ادرار کش کاندوم را محکم نبنديد.

5. درصورت وجود هر نوع اشکالی در استفاده صحيح ازکاندوم از پزشک خود کمک بگيريد.

6. هر کاندوم به مدت 48 ساعت قابل استفاده می باشد.

7. برای استفاده مجدد از هر کاندوم می بايست کاندوم را بخوبی شستشو داده پس از ضدعفونی کردن خشک نماييد.

8. چنانچه تغيير رنگ يا زخم روی پوست آلت مشاهده گرديد حتما" به پزشک مراجعه نماييد.

9. در صورتيکه خاصيت ارتجاعی کاندوم از بين رفته از کاندوم استفاده نکنيد.

10. بستن چسبهای غير قابل ارتجاع بطور حلقوی روی آلت برای ثابت کردن کاندوم باعث فشار آوردن و بستن مجراء به خصوص هنگام نعوظ می شود و زمينه تشکيل ديورتيکول مجرا فراهم می شود . ديورتيکول مجراء عارضه ای شايع در بيماران قطع نخاع است و درمان  طولانی و پرعارضه دارد . لذا توصيه می شود حتی المقدور از چسبهای غير قابل ارتجاع برای ثابت کردن کاندوم استفاده نشود و حتما" از بستن چسب به صورت حلقوی پرهيز شود و در صورت لزوم چسب به صورت طولی روی کاندوم و آلت ثابت شود.

سونداژ متناوب :

وسايل لازم برای سونداژ متناوب عبارتنداز:

محلول رقيق شده بتادين ( يک استکان بتادين در يک ليتر آب )

پنس

پنبه

سون نلاتون

ژل نرم کننده لغزندگی مجرا ( لوبريکانت )

مراحل زير به ترتيب انجام می شود :

1. به مدت دو دقيقه دست ها را  با آب و صابون بشوييد.

2. پنس را مطابق شکل در محلول رقيق شده بتادين ضدعفونی کنيد.

3. سرآلت رابا پنبه آغشته به بتاديین ضدعفونی کنيد.

4. سوند را از محلول رقيق شده بتادين درآورده با جريان آب شهر بشوييد دقت داشته باشيد سوند با جايی تماس پيدا نکند.

5. درفاصله 4 يا 5 سانتی متری ، ابتدای سوند را با پنس گرفته و انتهای رنگی ( ته سوند ) را بين انگشت کوچک و انگشت انگشتری نگه داريد.

6. جهت سهولت حرکت سوند در مجرا سر سوند را با ژل نرم کننده آغشته کنيد.

7. سوند را وارد مجرا کنيد و به آهستگی حرکت دهيد تا وارد مثانه شود. در صورتيکه فکر می کنيد استفاده از پنس مشکل است ،می توانيد سوند را با دست وارد مجرا کنيد توجه داشته باشيد خطر ايجاد عفونت در هر دو روش يکسان و بسيار ناچيز است.

8. پس از وارد شدن سوند در مثانه سر رنگی آنرا بلافاصله در ظرفی که جهت  تخليه مثانه در نظر گرفتيد گذاشته تا مثانه تخليه شود.

9. پس از قطع شدن جريان ادرار با فشار ملايم روی مثانه باقيمانده ادرار را تخليه نماييد.

10. به آهستگی سوند را از مجرا در آورده با جريان آب شهر بشوييد سپس آنرا برای استفاده بعدی در ظرف رقيق شده بتادين قرار دهيد. همچنين می توانيد سوند را خشک کرده و در محل تميزی نگهداری کنيد و هنگام استفاده آنرا با آب و صابون بشوييد و استفاده نماييد. اين روش به خصوص در مسافرت و مواقعی که بردن ظرف بتادين مقدور نيست کاملا" عملی است . ضمنا" احتمال عفونت در اين حالت در مقايسه با موقعی که سوند را در ظرف بتادين نگهداری کنيد تفاوتی ندارد و در هر دو حالت احتمال آن بسيار ناچيز است.

11. ناحيه تناسلی را تميز کرده خشک کنيد و پس از 10 تا 15 دقيق کاندوم را روی آلت قرار دهيد.

درمورد سونداژ متناوب ضروری است :

- شماره سوند مصرفی بايد متناسب با قطر مجرا باشد در انتخاب آن از پزشک خود کمک بگيريد.

- هر سوند برای 20 روز قابل استفاده است .

- هيچگاه سوند را با فشار و زور در مجرا حرکت ندهيد.

- ممکن است مبتلاء به عفونت ادراری باشيد يا مجرای ادرار شما آمادگی پذيرش سوند را نداشته باشد، بنابراين هميشه برای شروع سونداژ متناوب يا در صورتی که کوچکترين اشکالی در سونداژ مشاهده گرديد با پزشک خود مشاوره نماييد.

نکات بهداشتی در مورد کيسه ادرار :

1. هرکيسه ادراری حداکثر 15 روز قابل استفاده است.

2. هر دو روز يکبار کيسه ادراری را با محلول رقيق شده بتادين و آب ضد عفونی نماييد.

3. کيسه ادراری را هميشه پايين تر از سطح مثانه بطور عمودی قرار دهيد تا از برگشت ادرار به مثانه جلوگيری شود.

4. قبل از پر شدن کامل کيسه ادراری آنرا تخليه نماييد.

5. هميشه مراقب باشيد لوله اتصال کاندوم به کيسه مسدود نگردد.

6. حتی الامکان از باز کردن محل اتصال کيسه ادراری به کاندوم يا سوند خودداری نماييد.

7. هيچگاه کيسه ادراری معمولی را به ساق يا ران خود متصل نکنيد.

8. حتی الامکان کيسه ادراری را در محل مناسبی در معرض ديد خود قرار دهيد تا تغييرات رنگ ادرار را ببينيد.

9. قبل از استفاده از کيسه ادراری از سوراخ نبودن و عدم برگشت ادرار به داخل لوله اطمينان حاصل نماييد.

10. سعی کنيد وسيله مناسبی برای آويزان کردن کيسه ادراری در کناز تخت يا زير ويلچر خود داشته باشيد.

 ****

منبع : مقاله "  عفونت ادراری   "  -تهيه كننده : مركز  ضايعات نخاعي جانبازان -سال 1370- بازنگري علمي : دكتر سيد كاظم  فروتن

بازگشت به صفحه اصلی  

براي اطلاع از به روز رساني سايت  مشترك  شويد