شهر بدون مانع برای معلولان

 

   
   

www.isaarsci.ir

   

 

 

 

 

وضعيت جوامع انسانی درهزاره سوم با توجه به پيشرفتهای گسترده  فناوری و نيز علوم انسانی و اجتماعی بطور قابل ملاحظه ای با دوران گذشته متفاوت است و بر اساس آن برخورد جوامع يا شهروندان خود نيز به کلی دچار تغييرات اساسی شده است. دولت ها در جوامع امروزی، بايد خود نيز بستر سازو تامين کننده امکانات و بر طرف کننده نيازهای مردمشان برای دستيابی به يک زندگی با کيفيت و حرکت در مسير توسعه انسانی باشند. از اين رو حکومتها بايد به تمامی شهروندان خود نگاهی يکسان داشته باشند و تفاوتی بين آنها قائل نشوند، چه رسد به اينکه از گروهی غافل شوند و آنها را ناديده انگارند. همان گونه که تاکنون بيشتر جوامع غربی درباره برخی از گروههای شهروند خود و در راس آنها افراد دارای ناتوانی اين چنين کرده اند.

برخورد با گروه معلولان تاريخچه ای بس طولانی دارد، و اما مهمترين قسمت آن را بايد از سال 1980 به بعد جست و جو کرد. زمانی که مفاهيم حقوق انسانی ( بشر) در تعاريف و برخورد با آنان جلوه گر شد، اين نگرش حتی در طبقه بندی افراد دارای معلوليت تاثير گذاشت و به کلی طبقه بندی های قبلی را دگرگون ساخت. از همين منظر تعريف توانبخشی هم دچار تحول شد و به جرات می توان گفت : تحولات اين سالها زندگی بسياری از افراد دارای ناتوانی را دگرگون ساخت.

دو عامل اصلی در اين محدوده بر تعاريف و طبقه بندی ها تاثير گذاشت که عبارتند از: حمايت از حقوق انسانی ( بشر) و دوم مفهوم " مساوی سازی فرصت ها ". اين دو مفهوم در شيوه جديد برخورد با افراد دارای ناتوانی، اصلی ترين عوامل بوده اند. مفهوم " مساوی سازی فرصت ها" يک مفهوم کليدی است که در سالهای انتهايی قرن بيستم در ادبيات جهانی به ويژه در مجامع بين المللی و سازمان ملل متحد از آن استفاده شد. بر اساس اين مفهوم تمام جوامع نسبت به همه شهروندان خود التزام خواهند داشت تا در همه زمينه های آموزشی، بهداشتی، ارتباطات، مسکن، زندگی مدنی و سياسی، اقتصادی، فرهنگی واجتماعی زمينه های برقراری فرصتهای مساوی برای همه را فراهم کند. در اين صورت، گروهی از افراد جامعه مورد غفلت نخواهند بود و نگاه جامعه به افرادی که ممکن است به دلايلی همچون ديگران نباشند يا رفتار نکنند، نگاه يکسان و بدون تبعيضی خواهد بود. وظايف متقابل دولتها و مردم، شرايطی را فراهم کرد که باز هم بر نگاه تبعيض آميز موجود خط بطلانی کشيده شود تا افراد در جوامع بتوانند از حقوق مساوی و برابر در مقابل قانون در جامعه برخوردار شوند.

بدين ترتيب، توانبخشی بعنوان يکی از مهمترين موضوعات مورد توجه برای افراد دارای ناتوانی به جای ماهيتی کلينيکی و پزشکی، دارای ماهيتی اجتماعی و انسانی شد که بر اساس آن حتی در تعريف خود، خواستار مداخله در نظام های اجتماعی برای بسترسازی حضور افراد معلول در جوامع شد و از دولتها خواست که در برخی موارد از جمله در حيطه آموزش، سلامت، توانبخشی، ارتباطات، اياب و ذهاب، زندگی مدنی و استقلال و خودکفايی اقتصادی توجه ويژه ای به افراد دارای ناتوانی معمول داشته باشند. تا انها نيز از اين طريق به سطح افراد عادی جامعه برسند.

( بعد از جنگ جهانی دوم باقی ماندن تعداد زيادی از افراد دارای ناتوانی و معلوليت در اروپا و آمريکا موجب شکل گيری شهرک های اختصاصی برای آنان شد که تلاش می شد زندگی راحتی را برای انان فراهم کند. )

بعد از جنگ جهانی دوم باقی ماندن تعداد زيادی از افراد دارای ناتوانی و معلوليت در اروپا و آمريکا موجب شکل گيری شهرک های اختصاصی برای آنان شد که تلاش می شد زندگی راحتی را برای آنان فراهم کنند.

حضور و زندگی در چنين شهرک هايی يا در اطراف شهرها، به رغم آنکه سهولت هايی را برای آنان فراهم کرد، اما به تدريج خصلت های انسانی  و خلق و خوی زندگی در کنار ديگران موجب شد که معلولان خواهان بازگشت به درون شهرها باشند. همزمان در محيط های علمی، سياسی و صنفی نيز بحثهای مهمی در گرفت که اساس آنها بر اين بود که به تفکر "جدا سازی " پايان دهند. تفکری که قرن ها بر اين حيطه حکمفرما بود. مفاهيمی چون توانبخشی مبتنی بر جامعه، عادی سازی، مساوی سازی فرصتها، قوانين استاندارد، آموزش برای همه، آموزش تلفيقی ، آموزش فراگير در مقابل آموزش ويژه، مناسب سازی يک جامعه برای همه و اين روزها " شهر بدون مانع" همه در يک صفت مشترکند و آن احيای زندگی دوباره افراد دارای ناتوانی درون جامعه عادی است و حرکت به سمت آنکه تمامی افراد جامعه امکان حضور و بهره مندی از همه امکانات جامعه را داشته باشند.

شهر بدون مانع يکی از آن مفاهيمی است که به تنها می تواند به معلولان زندگی جديدی ببخشد بلکه برای تمامی اقشار جامعه نيز پيام آور محيط سالمی برای زندگی است. در نگاه مفهومی به  " شهر بدون مانع" مشخص است که واضعان آن، تنها نظر به موقعيت فيزيکی شهر نداشته اند و آنچه در ادبيات موضوع مطالعه کنيد، زيربنای " مساوی سازی فرصتها" و نگاه " حقوق انسانی " در ساخت اين مفهوم نقش عمده ای داشته است. در " شهر بدون مانع" هم امکانات به تساوی و عدالت در اختيار همه افراد قرار خواهد گرفت و فرد با گروهی از اقشار جامعه به تناسب نوع عملکرد، رفتار با ظاهر خود به عدم امکان استفاده محکوم نخواهند شد. در طراحی ها و مديريت شهری اين دسترسی از سوی همه برنامه ريزان و دست اندر کاران اجرايی پذيرفته شده است.

نگاه انسانی به شهر، شرايطی را فراهم می سازد که ديگر کسی به دنبال مناسب سازی نباشد، همان گونه که وقتی از آموزش فراگير صحبت می شود ديگر به آموزش ويژه و حتی آموزش تلفيقی نيازی نيست.

وقتی از " يک جامعه برای همه سنين " سخن به ميان می آيد از "رسيدگی ويژه و خاص به سالمندان " حرفی در ميان نيست.

اين روزها مفهوم شهر بدون مانع بشدت مورد توجه جوامع است و يکی از نمونه های در دسترس آن دهکده المپيک آتن بود که به مناسبت المپيک 2004 مطرح و آماده شد.

اينک قرار است شهر پکن نه فقط دهکده المپيک آن، در سال 2008 بعنوان شهر بدون مانع آماده شود و بر اين اساس، در سال 2010 يکصدمين شهر بدون مانع در چين به بهره برداری خواهد رسيد.

( شهر بدون مانع يکی از آن مفاهيمی است که نه تنها می تواند به معلولان زندگی جديدی ببخشد بلکه برای تمامی اقشار جامعه نيز پيام آور محيط سالمی برای زندگی است. )

 

***

منبع:   مقاله " شهر بدون مانع برای معلولان"-تهيه كننده : دكتر محمد كمالي - روزنامه ايران -يك شنبه  8 ارديبهشت 87

   

 

 

 

   

 

 

بازگشت به صفحه اصلی  

 

 

 

 

 

 

 

براي اطلاع از به روز رساني سايت  مشترك  شويد

 
 





Powered by WebGozar

 

مرکز ضايعات نخاعی جانبازان

 مهرماه  هزار سيصد و هشتاد و چهار

info@isaarsci.ir

Copyright © 2005  Isaarsci  Website . All rights reserved