بطور کلی رسیدگی به آسیبهای نخاعی با اقدامات بالینی کارکنان اورژانس آغاز می شودکه درواقع اقدامات اولیه وبی حرکت سازی بیمارراجهت انتقال  انجام می دهند.انجام اقدامات بالینی فوری طی 8 ساعت اولیه بعدازضایعه به منظوراحیای بیمار ازاهمیت فوق العاده زیادی برخورداراست.

به هنگام بروز ضایعه نخاعی وتا مدتی پس ازآن ،نخاع دچارتورم می شودودرواقع به این شکل نسبت به آسیب ازخود واکنش نشان می دهد.دراین موارددرمان با تجویزداروهای استروئیدی ازجمله متیل پردنیزولون(methylprednisolone )آغازمی شود.داروهای مذکورالتهابات ایجاد شده درنواحی ضایعه راکاهش داده وازبیشترشدن آسیبب غشاهای سلولی که می تواندمنجربه مرگ عصب شود،جلوگیری می کند.افزایش آسیب اعصاب درگیرومرگ سلولهای عصبی عواقب بسیاروخیمی رابه دنبال دارد. 

پیامدهای آسیب نخاعی درهربیمارمنحصربه فرد است. دربرخی ازبیماران لازم است به منظوربی حرکت سازی وتثبیت نخاع ،اصلاح توازن ستون نخاعی ورفع فشارهای حاصل ازبافتهای اطراف بر اعصاب موجود درمحل ضایعه ،اعمال جراحی صورت پذیرد.اغلب تثبیت نخاع ازآسیب بیشترآن جلوگیری می کند.

جراحی

چنانچه بعداز آسیب ،نخاع تحت فشارقرارگرفته باشدویا وقتی که بی حرکت سازی ستون فقرات ضرورت داشته باشد،انجام عمل جراحی مطرح خواهد شد. ازسوی دیگر وقتی که عمل جراحی ضرورت پیداکند،بایستی با توجه به شرایط ،طی 8ساعت اولیه پس ازبروزضایعه سریعا"اقدامات لازم به عمل آید.دراین راستا جراح بایدروشی راانتخاب کندکه بیشترین منفعت رابرای بیمار داشته باشد.

خود استخوانها وبافتهای بدن ازجمله مهره هائی که دراثرفشاروارده جابجاشده اند ،تورم دیسکهای بین مهره ای،ویا تجمع خون درستون مهره هاواطراف نخاع ازعوامل مهم ایجادفشاربرنخاع محسوب می شوند. درشرایطی که نخاع دروضعیت ثابت قرارنداشته باشد،به منظورکمک به تثبیت نخاع ممکن است لازم باشد که بااستفاده از تجهیزات مخصوص وعمل جراحی پیوند استخوان(fusion) این مهم انجام گیرد.بطورکلی تلفیق این دوروش می تواندبرای تثبیت دائم ستون فقرات مورد استفاده قرار گیرد.این روشها جهت اصلاح مفاصل ومحکم کردن قسمتهائی ازنخاع که آسیب دیده ویا جداشده اند(مثل دیسکهای بین مهره ای)بکارمی روند.تجهیزات به شکل سخت افزارهای فلزی نظیرمیله،مفتول،سیم، پیچ وغیره طراحی شده اند.گاهی ترکیبی ازکاربردوسایل ثابت سازی وعمل جراحی پیوندنخاع جهت تثبیت دائم دومهره یابیشتربکاربرده می شود.

بهبودی

بعدازاینکه فشارهای وارده برنخاع برداشته شدونخاع تثبیت گردید،درمان برروی مراقبتهای حمایتی وتوانبخشی متمرکز می شود.اعضای خانواده بیمار،پرستاران و تیمهای آموزش دیده تخصصی می توانند به مراقبتهای موردنیاز بیمارکمک کنند.ازجمله این مراقبتها می توان اموری ازجمله استحمام،لباس پوشیدن،تغییروضعیت بدن جهت جلوگیری اززخم فشاری وسایرکمکها رانام برد.

اقدامات توانبخشی می تواندشامل فیزیک درمانی،کاردرمانی ومشاوره درخصوص کمکهای حرکتی باشد.بطورکلی هربرنامه درمانی براساس نیازهای خاص بیمار طراحی می شود.

خدمات مذکورممکن است ازهمان ابتدایعنی هنگامی که بیماردربیمارستان بستری است،ارائه شوند.پس ازبستری شدن بیماردربیمارستان،برخی از بیماران مجازندکه ازتسهیلات توانبخشی استفاده نمایند.برخی دیگرنیزادامه برنامه های توانبخشی خودرادرمراکز سرپائی ویادرخانه دنبال می کنند.

برنامه های فیزیوتراپی(PT=physical therapy)می توانندازطریق ورزش وتمرینات بدنی ،ماساژ،آب درمانی وسایر برنامه ها باعث تقویت قوای عضلانی،انعطاف پذیری،بهبودحرکتی،هماهنگی فعالیتهای جسمانی وحفظ آن،وحتی تسکین دردشوند.

 

آموزشهای مربوط به گام برداری،می تواندبه بیمارانی که دارای مشکل قدم زدن هستند،کمک زیادی نماید.دراین خصوص نحوه ی استفاده ازوسایل کمک حرکتی(نظیر واکر،وانواع عصاهاوغیره)آموزش داده می شود.ازمزایای مهم برنامه های فیزیوتراپی می توان به پیشگیری ازعوارض اعمال جراحی یا بیماریها اشاره نمود.

براساس برنامه های کاردرمانی(OT=occupational therapy)نحوه انجام کارهای زندگی روزمره آموزش داده می شوند.OTازطریق کمک به انجام اموری مثل لباس پوشیدن،استحمام،آماده کردن وتهیه غذا،توالت رفتن وسایر فعالیتهای زندگی روزمره(ADLs)افرادنخاعی رابه استقلال تشویق می کند.

برنامه های گفتاردرمانی نیزمی توانندازبرنامه های مربوط به بهبودی محسوب شوند.بطورکلی مهارتهای گفتاردرمانی می توانندبه توانائیهای بالقوه بیماران درمحیطهای کارکمک نمایند.این موضوع می تواندشامل آموزشهائی نظیر آموزش بیماردرخصوص نحوه استفاده ازعضلات مختلف جهت انجام کارهائی نظیرنوشتن باشد.

گاهی اوقات فردنخاعی علاوه برکمکهای خانواده ودوستان نیازمندمساعدتهای بیشتری است.انواع بسیار زیادی ازانواع مشاوره ها از جمله مشاوره های روانپزشکی،روانشناسی وسایرگروههای درمانی می توانند کمکهای مفیدی به بیمارنخاعی ارائه دهند.

 ****

 منبع:مقاله: " کنترل ودرمان آسیب های نخاعی " نوشته: دکترادواردسی .بنزل(Edward C.Benzel.MD)

- مترجم:مهندس عباس  کاشي(ohealth2007@yahoo.com)- انتشار : مركز ضايعات نخاعي جانبازان - مردادماه 1387- برگرفته از:سایت : - spineuniverse.com http//WWW.

 

****