معمولا"موقعي كه مي خواهيد يك ويلچر انتخاب
كنيد،گزينه هاي زيادي درپيش روداريد.بطوركلي ويلچرمناسب از اهميت زيادي
برخورداراست، به دليل اين كه اين وسيله مي تواندبه شما كمك كندتابسياري
ازفعاليتهاي موردنظرتان راانجام دهيد.صندلي ومحل نشستن شمالازم است كه
هميشه متناسب با بدن ، توانائي و شيوه زندگي شماباشد.
انواع ويلچر
سطح ضايعه من چيست؟
هرروزچه برنامه اي رامي توانم براي خودم داشته باشم؟
چه مواقعي نيازبه كمك دارم؟
درموقع تصميم گيري درمورد اينكه ويلچر دستي براي شما بهتراست يا ويلچربرقي،
لازم است كه توانائيها وميزان انرژي خودرابشناسيد .پزشكان وفيزيوتراپهامي
تواننددرمورد نحوه تاثيرضايعه شما برروي دامنه حركات وقواي جسمي شما توضيح
دهند .شما ويلچررابراي كمك به تسهيل حركت وانجام فعاليتهاي روزمره
خودنيازداريد.
استفاده ازويلچرهاي دستي نيازمند اين است كه قدرت اندامهاي بالاتنه
درحدخوبي باشد.برخي ازويلچرهاي دستي ،ويلچرهاي سبك وزن ناميده مي شوند.
موادجديدي كه امروزه درساخت چارچوب وچرخهاي آنها مورداستفاده قرارمي گيرند،
وزن كمي دارند. اين ويلچرها ممكن است وزني بين 12 تا 45 پوند(حدود5/5 تا 20
كيلوگرم) داشته باشند. يك سيستم برقي به همراه يك باتري مي تواندبه
ويلچرهاي دستي اضافه گردد. برخي از سيستم هاي برقي كوچك ،جهت هل دادنهاي
مشكل ويا طولاني مدت مفيدهستند.
درويلچرهاي برقي جهت تامين نيرو يا حركت دادن ويلچر ازيك باتري استفاده مي
شود.اين نوع ويلچرها سنگين ترهستند،بخاطراينكه منبع تامين برق و دستگاههاي
كنترل هم ،به ويلچر اضافه شده اند. كليدهاي كنترل سرعت وتغييرجهت در
ويلچرهاي برقي انواع مختلفي دارند. برخي ازكليدهاي كنترل مي توانندبه وسيله
دستها ،سرويا حتي چانه افراد عمل كنند. صندلي بعضي ازويلچرهاي برقي قابليت
حركت دادن به سمت بالا وپائين ، يا خم و راست شدن به پشت و جلو دارند.
انجام فعاليتها و ويلچر
كجامن ويلچرم را مي توانم استفاده كنم؟
ازچه فعاليتهاي خاصي من لذت مي برم؟
آيامي توان براي محل كار،محل تحصيل ، وجهت فعاليتهاي بيرون ازمنزل ازيك
ويلچر استفاده كرد؟
هميشه بايدويلچري را انتخاب كنيدكه بتوانيد توسط آن فعاليتهاي روزانه خودرا
براحتي انجام دهيدومانعي براي اجراي كارهاي شماايجادنكند . استحكام ويلچر ،
به چارچوب آن بستگي دارد. هم چنين يكسري وسايل جانبي موردنياز است كه
بايدبراي استفاده روزمره وشرايط آب وهوائي مختلف ،آماده استفاده شما
باشند.براي نمونه انواع مختلف لاستيكها،بايد جهت اجراي فعاليتهاي داخل
وخارج منزل دردسترس فردقرارداشته باشند. بطوركلي لازم است شما ويلچري
راانتخاب كنيد كه بتوانيد توسط آن مسافت مناسبي راطي نمائيد.
هميشه طرح و اندازه صندلي ويلچرخود را موردتوجه قراردهيد. سعي كنيد اين
قدرت راپيداكنيد كه بتوانيد به آساني درمنزل يامحل كارخودحركت كنيد. براي
اينكه شكل واندازه ويلچرشما درمنزل يا محيط كار قابل استفاده باشد ، ممكن
است به اجرا ي يكسري تغييرات نيازداشته باشيد .بعضي از تغييرات امكان
داردخيلي ساده باشند مانند افزايش دادن ارتفاع يك ميز .امايكي ازتغييرات
ضروري ،افزايش عرض چارچوب درها مي باشد .
آيا شمابراي قراردادن ويلچرتان درخودرو ي خود ،به نوع تاشو يا انواعي كه
چرخهاي آنها قابل جداشدن هستند،نيازداريد؟
ويلچرهائي خاصي نيز وجوددارندكه براي فعاليتهاي ورزشي،امورخارج ازمنزل
ومسافرت طراحي شده اند. معمولا"هزينه اين نوع ويلچرها ازطريق بيمه قابل
پرداخت نمي باشد.
ويژگيهاي ويلچر
چه خصوصياتي باعث مي شوندكه صندلي ويلچر شما راحت ترباشد؟
چه لوازم اضافي باعث مي شوندكه اجراي فعاليتهاي روزمره شما آسانترانجام
شوند؟
شمامي توانيدازفيزيوتراپ خود و مسئولين فروش تجهيزات ،درمورد ويژگيهاي
ساختاري ويلچر پرس وجوكنيد. توجه داشته باشيدكه آيا كنترلها ياترمزها به
آساني قابل استفاده هستند؟ آيا جاپائي هاي ويلچر قابليت تنظيم، حركت دادن،و
يا جداشدن رادارند؟ آيادسته صندلي به شكلي است بتوانيدفعاليتهاي خودرابه
بهترين وجه ممكن انجام دهيد؟ آيا وجوديك صفحه (سيني) دربالاي پاهاي شما
،مفيدخواهدبود؟
صندلي مناسب ،ازبخشهاي مهم ويلچرمحسوب مي شود .درواقع تشكچه وپشتي صندلي كه
انواع متنوعي دارند ،مي توانندبه صندلي ويلچراضافه شوند. تشكچه وپشتي صندلي
به شماكمك مي كندكه وضعيت استقراربدنتان بهترشود. استفاده ازتشكچه صندلي
مناسب، درافرادي كه درناحيه باسن خود داراي حس كمي هستند،جهت پيشگيري
اززخمهاي فشاري الزامي است. پشتي هاي خاصي نيزوجوددارندكه ازبروز زخمهاي
فشاري، دردنواحي پشت و ناهنجاريهاي ستون فقرات كه دراثر استقرار بدن
دروضعيت غلط درطولاني مدت به وجودمي آيند، جلوگيري مي كنند.
نشستن صحيح ،باعث توزيع وزن شما روي صندلي مي گردد.اين موضوع مانع
ازسرخوردن شما برروي پشت شده و ازبيرون افتادن شما ازصندلي ويلچرجلوگيري مي
كند.مناسب بودن صندلي سبب مي شود بهترين توان حركتي،دامنه حركتي ،ثبات بدن
وراحتي رابه دست آوريد.
بروز عوارض ناشي از زخمهاي فشاري يا مشكلات حاصل از وضعيت نامناسب بدن مي
تواند علامتي ازاين مسئله باشدكه لازم است شما تشكچه صندلي خودياپشتي آن
راتغييردهيد.متخصصين فيزيوتراپي قادرندبه شما انواع تشكچه هارا نشان داده
وتوضيح دهندكه كداميك ازآنان براي شما بهتراست.
نقل وانتقالات
شماازچه نوع وسيله اي براي نقل وانتقالات خود استفاده مي كنيد؟
آيا شمابراي كارجابجا مي شويد يا براي تفريح وسرگرمي؟
توجه داشته باشيدكه چه نوع وسيله اي را براي آمدورفت خوداستفاده مي كنيد.
درهرشرايطي ويلچر تان بايد به شكلي باشدكه حمل ونقل شما به آساني انجام شود
. اگرمي خواهيدبا خودرو يا وانت باررانندگي كنيد،توجه داشته باشيدكه چطور
مي خواهيد ويلچرتان رابه درون خودروي خود وارد ويا ازآن خارج كرد ؟ آياشما
مي خواهيداين كار راخودتان به تنهائي انجام دهيد يا ازكس ديگري كمك مي
گيريد؟
بعضي ازخودروهاي ون طوري طراحي شده اندكه به شمااجازه مي دهند، درحاليكه
روي ويلچرخود نشسته ايد،رانندگي كنيد.اما اگرشما ازآن دسته افرادي باشيدكه
هنگام نشستن روي ويلچر، قدخيلي بلندي داريد،قادرنخواهيد بود كه جهت رانندگي
پشت فرمان آنها مستقر شويد .
آيا شماازوسايل نقليه عمومي (نظيراتوبوس يا تاكسي) براي جابجائي خوداستفاده
مي كنيد؟
آيا شما ازخطوط هواپيمائي نيزاستفاده مي كنيد؟برخي ازويلچرها براي اين گونه
جابجائيها آسانترهستند. بعضي ازشركتهاي هواپيمائي نسبت به استفاده ازيكسري
باتريها (كه درويلچرها بكاررفته) محدوديتهائي قائل مي شوند.
ظاهرويلچرشما
ظاهرويلچرشماتاچه اندازه داراي اهميت است؟
شكل وظاهرويلچرشما ممكن است براي شما اهميت داشته باشد. ويلچرها رامي توان
به همه اشكال،اندازه هاورنگها تهيه نمود. حتي يك سري ضمائم مي توانندبراي
شكل ويلچرشما مناسب باشند! شما هم سعي كنيدرنگ وعناصري راكه دوست داريد،
انتخاب كنيد .
هزينه ويلچرشما
براي تهيه ويلچرخودازچه كمك هزينه هائي مي توانيداستفاده نمائيد؟
دراكثرموارد هزينه تهيه اولين ويلچر،توسط شركتهايي مثل سازمان بيمه خدمات
درماني ، مراكز مراقبتهاي پزشكي و داروئي ،يا سازمانهاي پرداخت كننده غرامت
تصادفات تامين مي شود. ابتدا بفهميد تحت پوشش كداميك ازمراكز حمايتي
قرارداريد.
لازم است كه بيمه يا پوشش درماني خودرا دقيقا" بررسي كنيدتا ببينيدتحت چه
پوششهائي قرارداريد. وچه مبلغي بابت تهيه يك ويلچرجديد به شما تعلق مي
گيرد؟ بايدبدانيدكه معمولا" تعويض يك ويلچر چگونه انجام مي شود و دراين
خصوص چه مبلغي به شما تعلق خواهدگرفت؟ برخي ازشركتهاي بيمه ، ومراكز
مراقبتهاي پزشكي و داروئي هر5 سال يكبار،يك ويلچرجديدرابراي افرادتحت پوشش
خود خريداري مي كنند.بعضي ازبيمه ها نيزدرتمام دوره زندگي افراد،تنها هزينه
تهيه يك ويلچر را پوشش مي دهند .همچنين گاهي ،بيمه ها هزينه كامل تهيه
ويلچروبعضي اوقات تنها درصدي ازهزينه ها رامتقبل مي شوند.
بنابراين نوع ويلچري كه شما خريداري مي كنيد، به مقداربودجه شما وميزان
حمايتي كه دستگاههاي ذيربط شما راتحت پوشش قرارمي دهد،بستگي دارد.
بطوركلي ويلچرها خيلي گران هستند. معمولا"هزينه تهيه ويلچرهاي دستي 800 تا
2000 دلار وويلچرهاي برقي بين 5000 تا 18000 دلارمي باشد. لازم است كه
درخريدخودنهايت دقت را بعمل آوريد وكاملا"مطمئن شويدكه ويلچرمناسبي رابراي
خودتان انتخاب كرده ايد. توجه داشته باشيد اين موضوع درواقع يك سرمايه
گذاري بزرگ محسوب مي شود.
چك ليستي براي خريداران ويلچر
آياشما درمورد آنچه كه نيازداريد و آنچه كه درخواست داريد،فكركرده ايد؟
چگونه پاسخ سئوالاتي را كه براي شما مطرح است، به دست مي آوريد؟ نكاتي
وجوددارندكه وقتي آمادگي استفاده ازويلچررابدست آورديد، مي توانيد با پزشك
وفيزيوتراپ خودمشورت نمائيد.اما بطوركلي بهتراست قبل ازتهيه ويلچرخود چك
ليست زيررا موردتوجه قراردهيد:
◦ سطح ضايعه من چيست؟
◦ چه برنامه روزمره اي مي توانم براي خودم داشته باشم؟چه مواقعي نيازبه
كمك دارم؟
◦ ويلچرم را درچه جاهائي مي خواهم استفاده كنم؟
◦ ازانجام چه فعاليتهاي خاصي لذت مي برم؟
◦ آيا براي محل كار، براي محل تحصيل، و فعاليتهاي خارج ازمنزل خود، مي
خواهم ازيك ويلچراستفاده كنم؟
◦ چه ويژگيهائي باعث مي شوند، ويلچرمن راحت ترباشد؟
◦ استفاده ازچه وسايلي موجب خواهندشد كه انجام فعاليتهاي روزمره من راحت
ترانجام گيرند؟
◦ ازچه نوع نوع وسيله اي براي نقل وانتقالات خود استفاده مي كنم؟ آيا
براي انجام كاري جابجا مي شوم يا براي تفريح ؟
◦ به چه سبب ظاهر ويلچرمن اهميت دارد؟
◦ ازنظر مالي چه منابعي ، جهت كمك به تهيه ويلچر دراختيار دارم؟
درهرحال:
قبل ازاتخاذ تصميم نهائي درمورد تهيه ويلچر: نكات زيررامورد توجه قراردهيد:
◦ باتعدادي ازمتخصصين توانبخشي صحبت كنيد و نظرات آنان را درمورد ويلچري
كه مناسب وضعيت شماباشد، جويا شويد. كارشناسان تفريح درماني نيزمي توانند
درموردويژگيهاي خاص ويلچرها يا درخصوص ويلچري كه جهت انجام فعاليتهاي
گردشي وتفريحي شما مناسب است،نظردهند.
◦ ازمتخصصين كاردرماني خودبخواهيدتادرمورد نوع صندلي يا ويژگيهائي كه مي
توانند باعث راحتي انجام فعاليتهاي روزمره شما ،درمحل كاريا منزل شوند،
پيشنهاددهند.
◦ باسايرافرادي كه ازويلچراستفاده مي كنند،صحبت كنيد.به ويلچرآنان نگاه
كنيد،وببينيدكه ويلچرآنان چه ويژگيهائي دارد.از آنهابپرسيدكه چه چيزهائي
رادرموردويلچرخود دوست دارندوچه چيزهائي رادوست ندارند. همچنين ببينيد،
اگرآنهابخواهندويلچرديگري بخرند،چه نكات جديدي رامورد توجه قرارمي دهند.
◦ جهت آشنائي بيشتردرموردانواع ويلچرها،ازفهرست منابع معتبر استفاده
نمائيد . همچنين براي كسب اطلاعات درخصوص انواع ، اشكال ،ويژگيها ، و قيمت
ويلچرها مي توانيدباشركتهاي تهيه كننده ويلچرتماس بگيريد.
◦ وقت ملاقاتي را با فيزيوتراپ خودهماهنگ كنيدتا ويلچر وتشكچه جديد
خودراموردارزيابي قرارداده وآن را متناسب با وضعيت خود تنظيم نمائيد.
بعدازخريدويلچر :جهت كسب بهترين
نتيجه به نكات زيرتوجه كنيد:
◦ ضمانت نامه ويلچررامطالعه نموده و اگرسئوالاتي داشتيد بپرسيد. مطمئن
باشيد ازهرآنچه كه لازم بوده، اطلاع پيداكرده ايد.خيلي ازويلچرها
ازنظرچارچوب گارانتي مادام العمر دارند. سعي كنيد، تا وقتي كه ازگارانتي
داشتن محصولي مطمئن نشده ايد،ازآن استفاده نكنيد.
◦ ازويلچرخودمراقبت نمائيد! و توجه داشته باشيدكه سرويس نگهداري وتنظيم
منظم آن اهميت خيلي زيادي دارد.بطوركلي سفت كردن پيچهائي كه شل شده اند،مي
تواندازخرابيهاي كلي ويلچر شماجلوگيري كند.
◦ درمواقعي كه شما معاينات پزشكي سالانه داريد،ازفيزيوتراپ خودبخواهيدكه
وضعيت نشستن و صندلي ويلچرتان رامجددا"ارزيابي نمايد.چراكه بديهي است با
گذشت زمان يكسري تغييرات ايجاد مي شوند.
◦ چنانچه شما درطول انجام فعاليتهاي روزمره خودبا مشكلي مواجه شديد و يا
دردي را حس كرديد،سريعا" جهت ارزيابي مجددبه فيزيوتراپ خودمراجعه
نمائيد.امكان دارد لازم باشد،با انجام يكسري تنظيمات مختصر دروضعيت نشستن
،مشكل شما براحتي برطرف شود.
◦ سعي كنيد هميشه اطلاعات خودرا به روزكنيد.مقالات موجوددرمجلات رامطالعه
كرده و با اشكال و ويژگيهاي ويلچرهاي جديدآشنا شويد.
******
منبع : مقاله:" Selecting a Wheelchairs " – مترجم: مهندس عباس كاشي
(ohealth2007@yahoo.com) - انتشار : مركز ضايعات نخاعي جانبازان فروردين
ماه 1388 - برگرفته از: Medical RRT in Secondary Complications in
SCI
