اثرات آسيب نخاعی بر روی باروری و حاملگی

 

   
   

www.isaarsci.ir

   

 

 

 

 

 در زنان

قاعدگی معمولا" بعد از ضايعه نخاعي و بروز مشكلات فيزيکی و فيزيولوژيکی حاد ناشي ازآن، به تدريج به حالت طبيعی بر می گردد.

  • اين مسئله گاهی از 6 هفته تا 2 سال بعد از ضايعه نخاعی طول می کشد، ولی معمولا" در طی يکسال اتفاق می افتد.

رحم زنان دارای آسيب نخاعی در طول لقاح ( آبستنی ) و حاملگی و باروری بطور طبيعی عمل می کند و معمولا" در طولانی مدت بدون تغيير باقی می ماند .

درمردان

باروری در مردان دارای ضايعه نخاعی امکان دارد بطور قابل ملاحظه ای کاهش پيدا نمايد. البته اين مسئله به عوامل زير بستگی دارد :

  • سطح ضايعه

  • کامل يا ناقص بودن ضايعه

بطور کلی کاهش باروری به دو دليل اصلی به وجود می آيد :

  • وجود اشکال در انزال

  • تنها 10 درصد از مردان که دارای ضايعه نخاعی کامل و بالاتر از سطح T11 هستند، با اين مشکل مواجه اند.

  • ولی تمامی افرادی که دارای آسيب نخاعی در سطح پائين تر از T11 هستند،حتی آناني که دارای ضايعه نخاعی ناقص می باشند، با اين مشکل مواجه اند.

  • کاهش کيفيت مني و اسپرم

  • مخصوصا" از نظر قابليت حرکتی اسپرم ( سرعت و کيفيت حرکت )

  • اغلب دلايل بسيار زيادی درخصوص کاهش کيفيت منی مطرح هستند. از جمله :

  • عفونتهای ادراری مکرر، عفونتهای پروستات و دستگاه تناسلی

  • بالا بودن درجه حرارت اسکروتوم

  • کاهش انزال به نحوی که می تواند به مرور منجر به توقف آن گردد

  • نوع روشهاي استفاده شده در کنترل مثانه

 روشهای استخراج منی

چنانچه انزال از طريق طبيعی مشکل يا حتی غير ممکن باشد ،دو راه اصلی جهت تهيه منی وجود دارد:

  • انزال به روش ارتعاشی

  • دراين روش يک وسيله ارتعاشی بر روی آلت تناسلی بکار برده شود و از طريق ارتعاش، امکان تحريک جهت انزال فراهم می گردد.

  • معمولا" اين روش فقط در مورد ضايعات بالای T9-10 بکار برده  می شود.

  • اين روش در منزل قابل اجرا است.

  • استفاده از اين روش مي تواند در افراد مستعد به اتونوميک ديس رفلکسی ( که دارای ضايعه بالای T6 هستند ) امکان بروز آن را فراهم نمايد.

  • انزال به روش الکتريکی

  • وسايل ارتعاشی در تمامی موارد قابليت كاربرد ندارندلذا ازروش الكتريكي نيز مي توان استفاده نمود.

  • در روش الکتريکی يک وسيله الکتريکی به شکل سوند از طريق مقعد در داخل راست روده قرار داده می شود.

  • طی اين روش يک جريان الکتريکی ضعيف، اعصاب مربوطه به کيسه های منی ( که در آنها منی ذخيره می شود) را تحريک می کند.

  • تحريک الکتريکی می تواند باعث خروج منی ( تقريبا" مانند انزال واقعی ) گردد.

  • اين روش فقط در مواردی می تواند مورد استفاده قرار گيرد که مقعد و راست روده فرد حساسيت نداشته باشد.

  • اين روش را در منزل نمی توان انجام داد و تنها در مراکزمربوطه قابل اجراست.

  • همچنين احتمال بروز اتونوميک ديس رفلکسی حين استفاده ازاين روش وجود دارد.

مايع منی که از اين طريق بدست می آيد، می تواند جهت تلقيح مصنوعی برای همسر فرد مورد استفاده قرار گيرد.

روشهای اصلاح کيفيت منی

 

  • کاهش عفونت ها
  • بايستی از روشهای صحيح کنترل مثانه از جمله مراقبت های مربوط به سوندگذاری و از اين قبيل آگاهی کامل داشت.
  • هر گونه عفونتی بايستی سريع و بطور صحيح درمان شود.
  • کاهش دادن درجه حرارت بالای اسکروتوم
  • بايستی شلوار و شورت گشاد پوشيده شود.
    • نوع تشکچه ای که فرد از آن استفاده می کند مهم است.

    • چنانچه امکان دارد فرد بايستی در موقع نشستن پاهای خود را جدا از هم نگه دارد.

    اصلاح

    • با انزال منظم از طريق روشهای جاری می توان کاهش منی را اصلاح کرد.

    نوع روش مورد استفاده در کنترل مثانه

    • سونداژ فرد که توسط خود وی صورت می گيرد ،بايد به بهترين روش ممکن اجرا شود.

    • استفاده از IDC يا SPC ارجحيت دارد

    • بايستی از روشهائی استفاده شود که فشارهای وارده به مثانه را به حداقل برساند.

 

بارداری همسر فرد :

چنانچه فرد در جريان آميزش ، توانائی انزال را داشته باشد، شانس حاملگی برای همسر وی به اندازه کافی وجود خواهد داشت، مگر اينکه کيفيت اسپرم فرد در حد مناسبی نباشد.

لقاح مصنوعی IVF

 استفاده از تلقيح مصنوعی و روشهای پيشرفته آزمايشگاهی جهت باروری ( IVF ) :

  • د رمواردی که کيفيت اسپرم فرد دارای ضايعه نخاعی پائين باشد، مي توان از اين روشها کمک گرفت .

  • اسپرمهای بدست آمده طی اين روشها، جهت حاملگی همسر فرد و افزايش شانس باروری او مورد استفاده قرار می گيرند.

  • در تلقيح مصنوعی با استفاده از وسايل و روشهای مختلف ، مايع منی در داخل واژن يا جفت همسر فرد قرار داده می شود.

  • اين روش در منزل يا مراکز مربوطه قابل اجراست و طی آن از يک سرنگ پلاستيکی استفاده می شود.

  • اغلب لازم است که اين روش با نظارت يک متخصص باروری اجرا گردد.

  • در اين روش توانائی حرکتی اسپرم را می توان افزايش داد.

 IVF

  • روشهای استفاده شده در IVF  معمولا" مشكلات بيشتری داشته و لازم است چندين بار اجرا گردند و همچنين هزينه بالائی دارند.

  • اين روش بايستی توسط متخصصين باروری صورت پذيرد.

  • طی آن ، سلول تخمک و اسپرم بطور مصنوعی با هم لقاح داده مي شوند.

  • در برخی از روشهای IVF ، داشتن فقط يک يا چند اسپرم کافی است.

لقاح با استفاده ازسلولهای اهدايی  ( با توجه به اينكه  اين مقاله ترجمه از منابع غربي مي باشد  در اين خصوص بايد به احكام اسلامي  رجوع شود )  :

  • در مواقعی که به دست آوردن اسپرم کافی از طريق روشهای ديگر امکان پذير نباشد از اين روش استفاده می گردد.

  • در اين شرايط با نظرو رضايت زوجين از تخمهای اهدايی استفاده مي شود.

ترکيبی از روشهای انزال ارتعاشی يا الکتريکی با روش IVF اغلب بطور قابل ملاحظه ای احتمال بارداری را در افراد ضايعه نخاعی افزايش می دهد.

لازم است جهت کسب اطلاعات بيشتر در مورد روشهای بارداری با متخصصين ذيربط مشاوره شود.

حاملگی در زنان دارای آسيب نخاعی :

اکثر زنان دارای ضايعه نخاعی، هم افراد کوادری پلژی و هم افراد پاراپلژی می توانند طی بارداری موفقيت آميز، کودکان سالمی را داشته باشند.  چنانچه فرد بخواهد تصميم به بارداری بگيرد لازم است با پزشکان و متخصصين زايمان و متخصصين SCI ( آسيب شناس طناب نخاعی ) مشاوره نمايد.

لازم است قبل از بارداری مصرف برخی از داروها متوقف شوند و به عنوان يک قانون کلی و مشخص، بطور معمول بايد از مصرف داروها در طول دوره حاملگی مخصوصا" طي 12 هفته اول خودداری شود.

  • رحم در طول دوران باروری، حاملگی و تولد نوزاد بطور طبيعی عمل می کند.

  • امکان دارد در دوران بارداری و وضع حمل، شکايات بيشتری مطرح باشد.

  • افراد ضايعه نخاعی نسبت به افراد سالم احتمالا" با مشکلات بيشتری مواجه اند.

  • بسياری از زنان دارای آسيب نخاعی نيز با مشکلات نسبتا" کمی مواجه می شوند و به طوريکه درطول دوره حاملگی و زايمان شکايتی ندارند.

نكات مهمی که بايد زنان باردار دارای ضايعه نخاعی مورد توجه قرار دهند.

 

مشکلات تنفسی :

  • برخی از زنان کوادری پلژی به خصوص در ماههای پايانی حاملگی با يکسری عوارض تنفسی بدليل فشاري كه از ناحيه رحم به سطح زيرين ديافراگم وارد می شود ،مواجه می گردند.

کنترل مثانه :

  • احتمالا" عملكرد طبيعی مثانه در طول دوران بارداری دچار تغييراتی ميشود.

  • اگر فرد جهت کنترل مثانه خود، شخصا" عمل می کند ( مثلا" خود را سونداژ می نمايد) امکان دارد در سه ماهه آخر بارداری با مشکلاتی مواجه شود. با توجه به اينکه مشکلات مذکور معمولا" شخصی هستند، بهترين کار اين است که با تشديد مشكلات احتمالي  با متخصصين زايمان مشاوره نمايد. امکان دارد در اين موارد از يک سوند مداوم و پايدار استفاده گردد.

  • عفونت دستگاه ادراری ، اغلب يکی از شايعترين علل زايمان زودرس می باشد.لذا:

  • در اين خصوص فرد بايستی در بهداشت و نظافت سوند و کيسه های مربوطه و ساير وسايل نهايت سعی و دقت را داشته باشد.

  • توصيه شده است که 3 ماه بعد از زايمان،بمنظور بررسی وضعيت کليه ها يک آزمايش IVP صورت پذيرد.

 

کنترل روده

يبوست يکی از شايعترين مشکلات دوران حاملگی محسوب می شود. لذا موارد زير توصيه می گردد:

  • افزايش مصرف فيبر در رژيم غذايی

  • مصرف داروهای ضد يبوست بمنظور شروع و افزايش تعداد اجابت مزاج

 

طرز استقرار بدن

  • طرز قرارگيری بدن و برقراری تعادل بر روی صندلی چرخدار همزمان با پيشرفت دوره حاملگی ممکن است با مشکلاتی مواجه شود.

  • اين مسئله ناشی از تغيير وزن بدن است که معمولا" بدن را به سمت جلو می کشد.

  • در زنانی که سطح ضايعه کمتری دارند، به منظور برقراری تعادل وزن، بدن به سمت عقب متمايل می شود.

  • لذا اين مسئله منجر به بروز دردهای ناحيه پشت می گردد.

طی مشاوره با متخصصين فيزيوتراپی :

  • تمرينات بدنی مخصوصی جهت پائين تنه در طول دوره حاملگی و بعد از زايمان توصيه می شود.

  • روشهای مراقبت از فشارهای وارد بر پشت بدن در دوران بارداری نيز آموزش داده می شود.

  • حرکت و جابجائی

  • حرکت با صندلی چرخدار ممکن است به دليل افزايش وزن و کاهش تعادل بدن با مشکلاتی مواجه شود.

  • در برخی موارد امکان دارد که زنان باردار مجبور به استفاده از وسايل کمک حرکتی از جمله بالابر يا تسمه نقاله باشند.

کاهش فشار :

  • يکی از مهمترين مشکلاتی که افراد در دوران بارداری با آنها مواجه هستند. زخمهای فشاری می باشند که بايد فرد آمادگی کامل جهت پيشگيری از آنها را داشته باشد.

  • لذا بمنظور تشخيص زود هنگام هر گونه مشکل پوستی بايستی بررسی و معاينات منظمی از پوست بخصوص نواحی تحت فشار صورت گيرد.

  • معمولا" دردوره نيمه اول حاملگی نياز نيست که تجهيزات کاهش فشار تعويض شوند.

در نيمه دوم بارداری ، بدليل افزايش وزن و کاهش تعادل بدن ، فشارهای وارده، امکان بروز مشکلات پوستی را فراهم می کنند.

  • چنانچه از تشکچه های از جنس فوم استفاده می شود،لازم است که در نيمه دوم حاملگی ، تشکچه های مناسبتری از جمله انواع تشکچه های Roho يا Jay جايگزين گردد.

  • معمولا" در مواردی که از تشکچه های Roho استفاده می شود، بايستی ميزان فشار وارده بر بدن بطور مرتب بررسی شده و بر اساس نياز، تنظيمات لازم صورت گيرد. در زنان بارداری که جهت جابجائیها وحركت خود بدون کمک ديگران، با مشکل مواجه هستند، ممکن است ، لازم باشد که از تشکهای کاهش فشار استفاده نمايند از جمله تشکهای لرزان .

به منظور اخذ اطلاعات بيشتر در زمينه های مذکور، بايد با فيزيوتراپ و کارشناسان ذيربط مشورت شود.

  • وضعيت خوابيدن :

  • در مراحل اوليه بارداری، خوابيدن فرد باردار با مشکلات زيادي مواجه نمی شود.

  • همزمان با پيشرفت دوره حاملگی ، خوابيدن به پشت و شکم با مشکلات زيادی همراه خواهد بود از جمله :

  • بخصوص افراد کوادری پلژی ، بزرگ شدن رحم باعث فشار بر روی ديافراگم شده و باعث بروز مشکلات تنفسی می گردد.

  • فشار بر روی عروق بزرگ شکمی منجر به کاهش برگشت جريان خون می شود.

  • تهوع و سرگيجه از علائم هشداری هستند که در صورت بروز آنها فرد نبايستی در وضعيت خوابيده به پشت ( مثلا"موقع خواب يا ورزش ) قرار گيرد.

  • اغلب چنانچه فرد در وضعيتی بخوابد که کمی متمايل به حالت نشسته باشد، احساس راحتی بيشتری می کند:

  • شرايط فوق الذکر، کمک موثری به کاهش فشارهای وارده به قلب( که يکی از شايعترين مشکلات زنان باردار سالم و غير سالم است) خواهد کرد.

  • اما بايد توجه داشت که حالت مذکور ممکن است باعث افزايش فشار و نیروهای وارده بر پوست ناحيه لگن گردد.

  • خوابيدن به پهلو در وضعيتی که بدن کمی متمايل به حالت نشسته باشد، ممکن است بتواند شانس وضعيت راحتی را برای فرد ايجاد نمايد.

ورم پاها :

  • بطور معمول ، تورم پاها در دوره حاملگی وجود دارد. دراين شرايط:

  • بزرگ شدن رحم ، مانند مانعی جهت برگشت مايعات ازپاها عمل می کند و منجر به تورم پاها می گردد.

  • با توجه به اينکه تورم پاها، يکی از مشکلات افراد دارای ضايعه نخاعی نيز می باشد، اغلب فرد، ورم ناشی از حاملگی را با آن اشتباه می گيرد.

  • با ايجاد ورم پاها ممکن است لازم باشد که فرد اندازه کفش خود را جهت جلوگيری از بروز عوارض کفشهای تنگ افزايش دهد.

  • همچنين گاهی پوشيدن جوراب با ساقهای تنگ ممکن است به جلو گيري تورم پاها کمک نمايد .

  • بايستی بمنظور کمک به برگشت مايع تا آنجا که امکان دارد پاها در سطح بالاتری قرار داده شوند.

زايمان :

  • وقتی زايمان آغاز می شود، گاهی اوقات اعلام آن مشکل خواهد بود. دراين شرايط:

  • برخی از متخصصين زايمان ترجيح می دهند که فرد را در آخرين هفته بارداری در بيمارستان بستری نمايند ،تا علائم شروع زايمان آغاز گردد.

  • زمان بستری شدن فرد مسئله ای کاملا" شخصی بوده و بهترين کار اين است که با مشورت پزشک مربوطه انجام گيرد.

  • انتخاب روش زايمان بين زايمان طبيعی يا زايمان سزارين به عوامل بسيار زيادی بستگی دارد از جمله وضعيت سلامتی مادر و وضعيت استقرار جنين در رحم .

  • اين مسئله بايستی با مشورت و تصميم پزشک فرد صورت گيرد بطوريکه تمامی جزئيات کاملاـ مورد بررسی واقع شود.

  • امروزه بسياری از زنان بمنظور عدم تحمل درد زايمان ، بيهوشی عمومی می گيرند.

  • طی بيهوشی داده شده، در اصل يک بيهوشي موقت ايجاد می شود و بدون هيچ حسی، روند زايمان پيش می رود.

  • زمينه بروز اتونوميک ديس رفلکسی در طول جريان زايمان برای زنانی که دارای ضايعه نخاعی بالای T5 هستند وجود دارد ولی عملا" اين مسئله به ندرت ديده می شود.

  • درمان تخصصی :

همراه با داروها و تجهيزات کمکی که به زنان دارای آسيب نخاعی داده می شود ، موارد مهمی نيز در رابطه با کودکان مطرح است که متعاقب زايمان بايستی مورد توجه قرار گيرند از جمله :

  • داروهايی که بايستی به نوزادان داده شوند.
  • تغيير برنامه مصرف داروهای تخصصی
  • آموزش فنونی که روشهای مراقبت و نگهداری از نوزاد را آسانتر نمايد.
  • تعديل انرژی مادر در نگهداری نوزاد

می توان از طريق مراکز مربوط به آسيب های نخاعی يا مرکز ضايعات نخاعی Quesland اطلاعات مورد نياز را کسب کرد.

 

      ****

منبع : مقاله " اثرات آسيب نخاعي بر روي باروري وحاملگي" ترجمه مهندس عباس كاشي -برگرفته از handbook of spinal cord injuries - انتشار 2002- Queensland spinal cord Injuries Service=QSCIS - انتشار مركز ضايعات نخاعي جانبازان-آبان85

 

 

 

 

 

 

 

بازگشت به صفحه اصلی  

 

 

 

 

 

 

براي اطلاع از به روز رساني سايت  مشترك  شويد

 
 





Powered by WebGozar

 

مرکز ضايعات نخاعی جانبازان

 مهرماه  هزار سيصد و هشتاد و چهار

info@isaarsci.ir

Copyright © 2005  Isaarsci  Website . All rights reserved