درد در افراد دارای آسيب نخاعی

www.isaarsci.ir

 

متاسفانه درد يکی از مشکلات نسبتا" شايع بعد از آسيب طناب نخاعی است.

درد حاد می تواند بلافاصله بعد از آسيب و در اثر عوامل زيادی ايجاد شود. اين عوامل عبارتند از :

• آسيب استخوان ها، عضلات و بافت همبندی نخاع در زمان وقوع ضايعه.

• آسيب طناب نخاعی و / يا اعصاب نخاعی در زمان وقوع ضايعه .

• آسيب های ايجاد شده از طريق ضايعات ديگر از جمله شکستگیها يا آسيب عضلات بازوها، پاها يا قسمتهای ديگر بدن.

• اثرات هر نوع جراحی که جهت درمان آسيب های فوق الذکر اعمال می شود.

دردهای حاد ممکن است خيلی شديد باشند، ولی معمولا" بوسیله داروهای استاندارد بخوبی قابل کنترل هستند و اغلب بعد از يک دوره زمانی چند هفته ای همزمان با بهبود بافت های آسيب ديده بر طرف می شوند.

معمولا" چنانچه درد برای يک دوره زمانی چند ماهه، يا چند ساله ادامه پيدا کند آن را " درد مزمن " می نامند و متاسفانه درمان اين نوع دردها خيلی مشکلتر است.

بايد بخاطر داشت که هر ضايعه ای با درد همراه است و فرد ضايعه ديده از آن رنج می برد ولی نکات زيادی وجود دارد که انجام آن می تواند به فرد کمک نمايد.

انواع درد بعد از آسيب طناب نخاعی

بعد از بروز ضايعه نخاعی، انواع مختلفی از درد می تواند ايجاد شود. ولی آنچه اهميت دارد شناخت نوع درد است ،چرا که درمان آنها نيز متفاوت است.

• درد های ناشی ازآسیب عضلانی - اسکلتی

• اين درد هادر اثر آسيب وارده به استخوانها، زردپی ها و عضلات يا مفاصل ايجادمی گردند.

• اغلب اين نوع درد ها در سطح بالای آسيب يا در قسمتهائی از بدن که احساس طبيعی يا نزديک به طبيعی دارند، حس می شوند.

• اين دردها معمولا"در نواحی نزديک به بافتهای ضايعه ديده حس می شوند، مثلا" اگر شانه آسيب ديده باشد، درد در شانه يا نزديک به آن احساس می گردد.

• اين دردها ممکن است حالت" تيز "يا " گنگ و مداوم " داشته باشند.

• دردهای عضلانی - اسکلتی مزمن اغلب دراثر " جراحت يا پارگی " عضلات يا مفاصل يا به دليل عوارض ناشی از استقرار نامناسب بدن يا عدم توازن عضلانی ايجاد می شو ند.

• دردهای ناشی از آسيب  عصب

• اين نوع دردها، دردهائی هستند که در نتيجه آسيب مستقيم طناب نخاعی يا اعصاب نخاعی بوجود می آيند.

• معمولا" در سطح ضايعه احساس می شوند ( در جائيکه که حس پوست فرد شروع شده و کمتر می شود ) يا در سطح پائين ضايعه حس می گردند ( با وجود آنکه در آن قسمت هيچ حسی وجود ندارد ) .

• اين دردها ممکن است بصورت تيز، سوزش ، گزش يا تير کشيدن باشند و در مجموع پيدا کردن کلمات صحيحی برای بيان آنها بسيار مشکل است.

• با وجودي که اين دردها ممکن است در نواحی پاها يا دستها يا شکم احساس شو ند، ولی معمولا" مشکلاتی را در اين قسمتها ايجاد نمی کنند .با اين حال بدليل آسيب طناب نخاعی ،این دردها در محل اصلی ضايعه احساس می شوند.

عوامل فيزيولوژيکی :

•  از نظرتاریخچه پزشکی،  تاکنون اطلاعات زيادی در مورد درد وجود نداشته است. ولی هر چه اطلاعات ما در مورد درد و علل ايجاد آن بيشتر می شود، مشخص می گردد که عوامل فيزيولوژيکی نیز خيلی مهم هستند. ( یعنی آنچه که در موقع درد به آن فکر می شود و رفتاری که بروز پیدا می کند ) 

• همه ما می دانيم که وقتی بيمار هستيم و درد می کشيم، ممکن است احساس بدخلقی، تحريک پذيری و افسردگی نیز داشته باشيم.درواقع اين مسئله يک واکنش طبيعی نسبت به درد و رنج است.

• اهميت دارد، بخاطر داشته باشیم که گاهی اوقات درمان درد، مخصوصا" موقعی که مزمن شده باشد، فقط بااستفاده ازدارو مشکل است.

• همچنين بايد در نظر داشت که درمان واکنشهای فيزيولوژيکی فرد نسبت به درد ،همانطور که به کاهش آنها کمک می کند، باعث تحمل و کنترل بهتر درد نیز می شود.

 

درمان درد :

درمان و کنترل درد،نیازمند يک کار چند جانبه است بعنوان مثال ،عده ای از کارشناسان مراکز آسيبهای نخاع در قالب يک تيم در زمينه کنترل درد به افرادضايعه ديده کمک می کنند. ولی درواقع "فرد آسيب ديده "يکی از مهمترين اعضای اين تيم محسوب می شود.

• نکات مهم

• متاسفانه گاهی اوقات درمان درد به آسانی ميسر نيست و لازم است که از روشهای درمانی مختلف استفاده گردد.
•   احساس  درد در فرد نخاعی  احتمالا با دیگر افراد متفاوت است   و در عین حال روش درمانی استفاده شده ، ممکن است در افراد ديگر موثر و مفيد نباشد.
• داروها اغلب بطور کامل جوابگوی درد نيستند و تمام داروها بطور ذ اتی دارای اثرات جانبی هستند.
• فرد بايستی از مصرف بی رويه انواع داروهای مخدر  از جمله پانادين   ( panadiene ) ، فورت ( Forte ) ، اندون ( endone )، مورفين ( morphine ) و ازاین قبیل پرهيز نمايد ،چرا که اين مواد می توانند اعتياد آور بوده و همچنين باعث يبوست شديد شوند.

 

• درمان های فيزيکی

• دردهای عضلانی - اسکلتی که ناشی از صدمات مفاصل يا عضلات هستند ،اغلب نسبت به درمانهای فیزیکی ساده (دستی) نظير ماساژ، کيف های سرد و گرم، کشش های عضلانی ، تحريکات الکتريکی و ماوراء صوت پاسخ مثبت نشان می دهند.

• تنظيم و تطبيق وضعيت بدن در حالت نشسته، طرز حرکت يا فعاليتهای بدنی نيز می توانند در کنترل دردموثر باشند.

• فيزيوتراپ ها ، پرستاران و مراقبين افراد نخاعی می توانند با استفاده از درمانهای دستی مذکور به فرد کمک نمايند.

• مصرف داروهای ساده ای از جمله پانادول يا داروهای ضد درد مفاصل نيز می تواننددر این زمینه کمک نمايند.

•  داروها ی مصرفی

• دردهای عصبی اغلب نسبت به داروهای ساده ضددرد پاسخ مثبت نمی دهند، از جمله پانادول يا داروهای مخدر ( لذا از مصرف آنها بايستی خودداری نمود ).

•  داروهايی که دربرابر دردهای عصبی بهتر عمل می نمايند ،عبارتند از :

• داروهای ضد صرع از جمله تگرتول ( tegretol ) ، اپيليم ( epilim) يا گاباپنتين ( gabapentin )

• داروهای ضدافسردگی از جمله آمی تريپ تيلين ( amitriptyline ) يا دوتايپين ( dothiepin).

• تمامی داروها ذاتا"دارای عوارض جانبی جدی هستند و مصرف آنهارا به هیچ وجه نبايستی شروع کرد، مگر اينکه با پزشک معالج مشورت گردد.

• متاسفانه درمان دردهای عصبی گاهی اوقات مشکل است و نيازمند اجرای  روش " آزمون و خطا " است که طی آن اغلب ترکيبی از داروها مصرف می شود تا موثرترين آنها جهت رفع درد مشخص گردد.

• کنترل فيزيولوژيکی

• روشهای فيزيولوژيکی نظير روشهای ایجاد آرامش عضلانی کامل بدن ( Relaxation ) ، روشهای فکری و فنون اختصاصی و نيز راههای فکر کردن در باره درد می تواند در کنترل آن بسيار مفيد باشند.

• متخصصين کاردرمانی يا متخصصين اعصاب و روان قادرند، روشها و فنونی را به افراد آموزش دهند که می توانند در جهت درمان درد بسيار سودمند باشد.

• ساير روشهای کنترلی

• گاهی اوقات ايجاد وقفه در کار عصب، تزريقات نخاعی يا اعمال جراحی ممکن است در کنترل درد موثر باشند.

• سایر روشهای کنترلی ،غير از آنچه که ذکر شد ،بايستی با نظر و مشاوره پزشک معالج بکار برده شوند تا جهت درمان درد مفيد واقع شوند.

 

****

منبع :  كتاب " راهنماي  آسيب نخاعي  -     بخش "درد درافراد دارای آسیب نخاعی   " -ترجمه :مهندس عباس كاشي - انتشار : سايت مركز ضايعات نخاعي  -آدی ماه  1385

ناشر: QSCIS 

بازگشت به صفحه اصلی  

براي اطلاع از به روز رساني سايت  مشترك  شويد