|
زخم بستر يا زخم فشاری، آسيبي است كه در نواحي تحت فشار بدن، در اثر
فشار مستمر ناشي از بي حركتي مداوم يا نشستن يا خوابيدن طولانی مدت در
يک وضعيت ثابت، به علت كاهش خون رساني به بافت ايجاد مي شود.
زخم بستر
در افرادي كه به مدت طولاني بستری شده اند
و
یا دچار ناتواني حركتي گشته
وازصندلي چرخ داراستفاده مي كنند ،بيشتر بروز مي كند. زخم بستر در
نقاطی از بدن که فشار وزن بدن بيمار را تحمل می کند و در نزديكي
استخوان ها قرار دارند( مانند ناحيه باسن، ستون مهره ها، قسمت تحتاني
كمر، لگن، پس سر، زانوها، پاشنه پا، شانه ها و آرنج ها ) ديده می شود.
در اين قسمت ها فشار بيشتری بر پوست وارد می شود و
زیر
آن
چربی کمتری برای
محافظت وجود دارد. به هنگام بررسی پوست از نظر نشانه های زخم بستر
مراقبين مددجو بايد توجه بيشتری به اين قسمت ها داشته باشند. همچنين
معلولين و كساني كه مجبورند ازصندلی چرخ دار استفاده كنند، بايد به اين
مورد دقت نمايند.
درآغاز ممکن است زخم بستر فقط يک لکه قرمز پوستی باشد.که اگر فشار برروی
پوست برداشته نشود، وضع بدتر شده، قرمزی سريعاً به تاول و زخم باز
تبديل می گردد. در موارد شديد، ممکن است ضخامت کل پوست درگير شده و با
ايجاد يک زخم عميق پوستی، عضلات يا استخوان ها نمايان شوند. بايد توجه
داشت كه برای ايجاد زخم بستر نياز به يک فشار شديد نيست. حتي فشار يك
تشک معمولي يا كشيدن مددجوبر روي تخت می تواند منجر به زخم بستر شود.
-وجود رطوبت دربستر ناشی از تعريق ، ادرار و مدفوع
- عدم مصرف روزانه کافی پروتئين ، ويتامين هاي
C
و
E
، کلسيم و روی
- سن
- شيمي درماني
- ديابت شيرين
- بيماري آلزايمر
-كم خوني وابتلابه ايدز
افراد در معرض خطر ابتلا به زخم بسترشامل موارد زیر می باشند
افرادی که به مدت طولانی در رختخواب، صندلی يا صندلی چرخ دار قرار می
گیرند.
کسانی که بدون کمک ديگران قادر به حرکت و تغيير وضعيت بدنشان نيستند
افراد فلج
کسانی که در حال کما بسر می برند، يا دچار شکستگی شديد لگن و ران شده
اند
بيماران شديدا بدحال
افراد تحت جراحي
كساني كه احساس درد را از دست داده اند
افراد مسن
افراد دچار آسيب نخاعي كه نمي توانند حركت كنند .آمار نشان مي‌دهد که
80 درصد افراد آسيب نخاعي در طول دوره زندگي خود حداقل يک بار و 30
درصد افراد، بيش از يک بار زخم بستر را تجربه کرده‌اند.
خونريزي
تورم
زخم پوستي
درد
ترشح چركی
تب
قرمزي
در مرحله1:زخم بستر، يک لکه قرمز پوستی ايجاد می گردد.
در مرحله 2: تاول، زخم يا بريدگی هايی در ضخامت پوست ايجاد می شوند.
در مرحله 3:زخم ها عميق تر بوده و به بافت نرم تهاجم می نمايند
و در مرحله انتهايي ، زخم با توجه به منطقه درگيری به استخوان، عضلات،
تاندون يا مفاصل تهاجم می نمايد. زخم بستر هدف اوليه برای باکتری ها می
باشد، بنابراين مددجودر معرض عفونت قرار دارد، به خصوص هنگامی که زخم
با مدفوع يا ادرار فرد مددجو مبتلا بی اختياری در تماس باشد.
پيشگيری
50 درصد از زخم های بستر از طريق کاهش فشار موجود بر روي پوست و صدمات
پوستی قابل پيشگيری می باشدکه باید به اين چند توصيه توجه شود:
-
بررسی مرتب برجستگی های استخوانی از نظر رنگ پریدگی و شکنندگی
دادن وضعیت مناسب به مددجو
فرد درروي صندلی چرخ دار باید هر 15 تا 20 دقيقه جا به جا شود. در تخت
توصيه مي‌شود كه حداقل هر دو ساعت فرد تغيير وضعيت دهد.
-
استفاده از وسایل کاهش دهنده و تسکین دهنده فشار(مانند :بالش ، تشک های
بادی)
-
انجلم ماساژ آرام به اطراف نواحی قرمز شده
-
تمیز نگه داشتن پوست
-
خشک نگه داشتن ملحفه ای مددجو و نداشتن چین و چروک
-
محافظت پوست از ادرار و مدفوع
-
تغییر وضعیت دادن مددجو هر دو ساعت جهت کاهش فشارهای پوستی
-
استفاده از بالش هاي نرم جهت بالا نگه داشتن بازوها، پاها ، باسن و لگن
از بستربه منظورکاهش فشاربر پوست آن نواحی
-
به منظور جابجايي مددجو،اجتناب از کشيدن مددجو برروی تخت وبه جای آن
بلندکردن مددجو جهت پیشگیری ازآسيب وارد شدن بيشتر به پوست
-
جهت پيشگيري از سر خوردن مددجو در تخت، تخت مددجو نبایدبیش از 30درجه بلند
ترشود وقرار دادن بالش زير آرنج مددجوبه منظور کاهش فشاربر آرنج
-
پاک نمودن تخت از ذرات ريز تحريک کننده پوست
-
زخم هايي كه زياد عميق نيستند لازم است
در معرض هوا
باز
نگه داشته شود
-
شستشو دادن زخم هاي كوچك با نرمال سالین
-
عدم واردآوردن فشار به بافت هايي كه قبلا دچار زخم بستر شده اند
-
قطع مصرف سیگار (سيگار اکسيژن‌رساني به پوست را کم کرده و روند بهبود
زخم را کند مي‌سازد).
-
تشويق مددجوبه انجام نرمش های روزانه ( ورزش از طريق افزايش جريان خون
روند بهبود زخم را تسريع می نمايد).
-
خود داری از خاراندن و محکم شستن پوست بدن
-
تميزنگه داشتن پوست با صابون ملایم وخشک نمودن پوست با حرکت آهسته وعدم
استفاده ازموادضد عفوني كننده محرک ویا مواد شيميايی
-
استفاده از یک رژیم مناسب جهت جلوگیری از زخم بستر.رژيم غذايی بايد
شامل انرژی کافی، پروتئين(از طریق مصرف گوشت‌های سفید به ویژه ماهی،
حبوبات و مغزها)، کلسيم، روی، ويتامين هاي
C
و
Eمصرف
سبزیجات و میوه‌جات تازه باشد.
-
رژیم غذایی باید متعادل و متنوع و حاوی همه گروه‌های غذایی به میزان
مورد نیازباشد.
-
روغن‌های مفید مثل روغن زیتون و کانولا برای تأمین انرژی و چربی‌های
مفیدنیز مصرف گردد.
-
مصرف مقدار مايعات توصيه شده براي سالم ماندن پوست(میزان مصرف مایعات
حداقل 8 تا 10 ليوان در روزمی باشد).
-
محدودیت درمصرف نوشيدني‌هاي كافئين‌دار مانند چاي و قهوه
بی حرکتی به معنی محدودیت فعالیت جسمی ناشی از فرآیند بیماری ، ضربه یا
اقدامات درمانی است . بی حرکتی به دنبال هر عاملی که باشد می تواند حتی
در ظرف بیش از 72-48 ساعت تغییراتی در همه دستگاه های بدن
ایجاد نماید
، از جمله در پوست که بدنبال بی حرکتی ، زخم در نواحی مختلف پوست
بروز می گردد و همانطور که اشاره گردید بخصوص در نواحی استخوانی ، پوست
مستعد زخم می گردد که با تدابیر ارائه شده می توان به پیشگیری از آن
همت گمارد.
-
اولریچ ، س. (2004). راهنمای برنامه ریزی مراقبت های پرستاری . ترجمه
: اعضاء هئیت علمی دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی . تهران :
انتشارات گلبان.
-
- Brunner &suddart. (2008) . Medical & surgical nursing
.Philadelphia : Lippincott co.
|
