توجه به دفع مدفوع  یکی ازمهمترین مواردي  است كه در سلامتي افراد نخاعي نقش دارد   .موقعی که وضعیت دفع مدفوع به درستی انجام نشود،اوضاعی به وجودمی آوردکه می تواندافکارفردنخاعی رابه خودمشغول کرده وبرروی زندگی اجتماعی و کار او تاثیر بگذارد.

مراحل دفع مدفوع( عبورمدفوع) چندین اندام را درگیرخودمی کند. بطورخلاصه موادغذائی هضم شده ازروده کوچک به روده بزرگ (قولون)عبورکرده ودرآنجا آب موجوددرآن جذب بدن می شود،درنتیجه باعث جامدترشدن مدفوع شده و درنهایت مدفوع تشکیل می گردد. دیواره روده ها درعبور دادن مدفوع درطول آن ورساندن آن به مقعد یعنی محل صدور فرامین برای دفع نقش دارند.

بعدازضایعه نخاعی فرامین و علائم مربوط به اجابت مزاج ازبین می روند.

براساس تحقیق انجام شده که درسال 2007 درزمینه افزایش سن افراد انجام گردیده، حدود 46.6 درصد از افرادتحت مطالعه ، درطول 10 سال گذشته خود، افزایش ناراحتی های دفع مدفوع را تجربه کرده بودند.

که اصطلاحا" بی اختیاری مدفوع نامیده می شود،می تواند در اثر عوامل مختلفی ایجادشود.ازجمله:
- عدم تخلیه مناسب روده ها
- بیماریهائی مانندسرماخوردگی یا عفونت دستگاه ادراری

- اسهال ناشی ازعلل زیر:
- تغییر برنامه روزمره
- زیاده روی بیش ازحددر مصرف غذا
- استفاده ازبرخی داروها ازجمله آنتی بیوتیکها، موادمسهل
- بیماریهائی مانندمسمومیت های غذائی
- استرس و اضطراب
 

افرادبایستی ازاین نظربه وسیله پزشکان عمومی موردمعاینه سالیانه قرارگیرد.

افرادمسن تربیشتردرمعرض خطرابتلا به سرطان روده قراردارند.NHS برنامه ای رابرای غربالگری سرطان روده ارائه داده که براساس آن تمام مردان وزنان بین سنین 60 تا 69 سال مورد معاینه قرارمی گیرند.افراد بیش از 70 سال می توانند کیت غربالگری ویژه این کاررا درخواست نمایند.
برای اطلاع از علائم تشخیص سرطان روده می توانیدبه سایت : www.bowelcancer.tv مراجعه نمائید.

علل یبوست عبارتنداز:
- روده ها با افزایش سن دچار تنبلی شده و درنتیجه عبورموادغذائی ازآنها با کندی صورت می گیرد.
- استفاده طولانی مدت از داروهائی مانند داروهای ضددرد کدئین دار.
- عدم مصرف فیبرکافی
- عدم نوشیدن آب کافی
- عدم صرف منظم وعده های غذائی به خصوص صبحانه
- تغییر برنامه زندگی مثل موقع تعطیلات، بستری شدن دربیمارستان

اطلاعات منتشرشده به وسیله SIA درمورد مراقبت ازروده ،به طورکامل به توصیف روشهای کنترل روده (از روشهای تخلیه دستی گرفته تا روشهای تحریک مقعد)می پردازد.که می توانید ازطریق سایت: www.spinal.co.uk دانلود کنید.

- یک دفتریادداشت روزانه درمورد وضعیت روده خود داشته باشید. این دفتر به شما وپزشکتان کمک خواهدکرد که درصورت بروزهر مشکلی متوجه شوید، مشکل چیست وچه بایدبکنید .
- امکان دارد شما درموقع جابجاشدن به روی توالت مانندگذشته ها به اندازه ای چالاک نباشیدکه بتوانیدنیازهای خودرا برطرف کنید.ازسوی دیگر خم شدن به سمت جلو برای استعمال شیاف ممکن شمارادر معرض خطرافتادن قراردهد.این زمان وقتی است که شما بایدمجددا" به فکر استفاده از تجهیزاتی مانند بالابر یا انجام اجابت مزاج دربستر باشید.
- امکان داردبعضی ازافراد متوجه شوند چالاکی آنها ،برروی برنامه اجابت مزاج آنها تاثیرگذاراست .دراین زمان ممکن است لازم باشداز متخصصان کمک گرفته شود یا تغییراتی دربرنامه های عادی اجابت مزاج ایجاد گردد.
- چنانچه به مرورزمان متوجه افت تدریجی وضعیت روده خود شوید، یکسری روشهای کمکی وجوددارند(چه روشهائی وجوددارند؟)که ممکن است تمایل داشته باشید علاوه بر روش طبیعی اجابت مزاج خود، ازآنها استفاده نمائید.
- اگراحساس کنیدکه برنامه اجابت مزاج شما نیازهای شما را تامین نمی کند، می توانیددرآن تغییراتی ایجادکنید.ازجمله این تغییرات می توان به مواردزیراشاره کنید:

- سیستم تحریک انگشتی:در این روش جریان آب گرم به وسیله یک سوندبه داخل مقعد القاء می شود.قسمت تحتانی روده تحت تاثیرجریان آب قرارمی گیرد. انجام این کاردرحالی که فردروی توالت نشسته است امکان پذیراست.
 

کلستومی یک روش جراحی است که طی آن قولون فردرا برش داده و ازدیواره شکمی او به سمت خارج هدایت می کنندو یک دهانه مصنوعی بنام استوما ایجادمی نمایند. سپس کیسه ای به این دهانه وصل شده و مدفوع درآن جمع آوری می گردد.اکثر موارد درافرادنخاعی،عمل کلستومی یک اقدام دائمی خواهدبود.ممکن است کلستومی نسبت به سایرروشهای کنترل مدفوع ارجحیت داشته باشد ویا اینکه امکان دارد درصورت بروزبرخی از بیماریها مانند سرطان روده ضرورت پیداکند.

بعضی ازافرادازبین گزینه های مختلف کلستومی راموردتوجه قرار می دهند.چراکه ازمزایای مهم این روش جلوگیری ازاتلاف وقت و حفظ استقلال است و ازطرف دیگر فردمی تواندازوضعیت خودآگاهی پیدا کند،به همین دلیل دقیقا" متوجه می شودکه دفع مدفوع اوانجام شده و آنچه لازم است را انجام می دهد. درحال حاضر بیشترشرکتهایی که درزمینه مراقبت افرادنخاعی فعالیت می کنند،پرستارانی را با تخصص مراقبت استوما استخدام می کنندکه می توانند توصیه ها وکمکهای لازم راارائه دهند. شما می توانید ازطریق سایت زیر باانجمن کلستومی ارتباط برقرارکنید:

www.colostomyassociation.org.uk

بطورکلی زمانی که برنامه اجابت مزاج خودرا تغییرمی دهید، ممکن است برای تثبیت آن چندین هفته زمان لازم باشد .بنابراین برای تطبیق خودتان با برنامه جدید نیازبه زمان خواهیدداشت.
شما می توانیددرموردتغییرات کلی برنامه کنترل مدفوع خود با موارد زیر مشورت کرده وازآنها کمک بگیرید:

- مراکزضایعات نخاعی
- کارشناسان متخصص در زمینه اجابت مزاج که در شرکتهای مراقبتی مشغول کارهستند.
- موسسات مرتبط با مسائل اجابت مزاج ودفع ادرار.

 جهت اطلاع بيشتر به  سايت زير مراجعه فرماييد:

به سایت http://www.bladderandbowelfoundation.org مراجعه کنید.

 

****

منبع:مقاله " کنترل مناسب وضعیت روده افرادنخاعی همزمان با افزابش سن" – ترجمه :مهندس عباس كاشي- (ohealth2007@yahoo.com) - انتشار : مركز ضايعات نخاعي جانبازان - آبان ماه 1388