برخی از مطالعات نشان داده اند که بیماریهای عروق کرونر قلب (CAD)
از عوامل مؤثر در مرگ 22.4 درصد از افراد نخاعی محسوب می شوند
(DeVivo ، 1989) و در صورتی که افراد نخاعی با مشکل قلبی وعروقی
مواجه شوند ، احتمال مرگ آنها ، دو برابر افراد معمولی است
(Kocina) .
تعدادی از عوامل خطر موثر در ایجاد CAD ، در افراد مبتلا به آسیب
نخاعی شایعتر هستند ، از جمله : اختلالات مربوط به چربی خون ،
دیابت ، چاقی مفرط ، عدم فعالیت بدنی ، تغییرات اولیه در ترکیب بدن
که منجر به درصد بالاتری از چربی بدن می شوند ، و گاهی اوقات فشار
خون بالا .
■ اختلالات لیپید : در افراد نخاعی ، به خصوص در افراد دارای سطح
آسیب بالاتر میزان HDL ( کلسترول "خوب") پایین تر و LDL ("کلسترول
بد") بالاتر است .
■ دیابت / عدم تحمل گلوکز : دیابت در جامعه افراد نخاعی شایع تر
است (Bauman 1994) . مطالعات انجام شده نشان داده که در میان افراد
نخاعی مبتلا به دیابت ، 25 درصد آنها مشکلات چشمی ناشی از دیابت
داشتند و 41 ٪ آنها مبتلا به زخم های پا بودند که بهبودی آن بیش از
چهار هفته زمان نیاز داشت (Weaver و LaVela). این موضوع نشان می
دهد که افراد نخاعی دیابتی نسبت به افراد غیر نخاعی باید با دقت
بیشتری توسط پزشکان خود تحت نظر قرارگیرند.
■ چاقی یا سندرم اضافه وزن : حدود دو سوم از افراد مبتلا به آسیب
نخاعی اضافه وزن دارند . این مشکل عمدتا" حاصل کاهش متابولیسم بدن
و درنتیجه آن آتروفی عضلات و همچنین ناتوانی در اجرای مناسب فعالیت
های بدن است . بنابراین در بدن افراد نخاعی درصد چربی نسبت به عضله
( بدون چربی ) بیشتر است ، به طوری که بدن قادر نیست به اندازه
موقعی که اندامها فلج نیستند ، انرژی مصرف کند . افزایش وزن بر روی
مناسب بودن اندازه تجهیزات ، تحرک عمومی و توانایی برای جابجایی
ایمن تاثیر می گذارد. علاوه براین ، با پیدایش افزایش وزن ، کاهش
آن مشکل تر خواهد بود .
شایان ذکر است که امکان دارد تشخیص CAD در افراد نخاعی به دلیل عدم
وجود علائم حسی مشکل تر باشد .
آمادگی جسمانی
ورزش کردن با منافع زیادی همراه است که همه آنها مستند شده اند ،
از جمله آن می توان به :
بهبود وضعیت چربی خون
کاهش میزان بروز
دیابت
افزایش توده عضلانی (و به نوبه خود افزایش متابولیسم چربی
)
بهبود افسردگی و کیفیت زندگی اشاره نمود .
کالج آمریکایی طب ورزشی (ACSM) توصیه می کند که افراد مبتلا به
آسیب نخاعی سه تا پنج بار در هفته و در هر جلسه به مدت 20 تا 60
دقیقه ، به ورزشهایی با شدت متوسط بپردازند .
شدت متوسط به صورت 50
تا 80 درصد حداکثر ضربان قلب تعریف می شود . متاسفانه ، ما نمی
دانیم که میزان حداکثر ضربان قلب افراد نخاعی چقدر باید باشد. برای
کسانی که سطح آسیب دیدگی آنها بالا است ، یعنی سطح آسیب آنها جایی
است که باعث شده عملکرد قلب آنها ، تنظیم خوبی نداشته باشد ، میزان
حداکثر ضربان قلب ممکن است پایین تر باشد . برای افراد عادی میزان
حداکثر ضربان قلب بر مبنای فرمول زیر قابل محاسبه است :
محاسبه میزان
حداکثر ضربان قلب برای افراد عادی
عدد 220 منهای سن ضربدر شصت درصد تا
شصد و پنج درصد
مثال :
فرد 46 سال
دارد
46-220=174
عدد 174
ضربدر 60 تقسیم بر 100 برابر 4/ 104 می شود
یعنی حداکثر ضربان قلب برای این فرد برابر 4/ 104
خواهد بود.
اما به طور کلی میزان شدت ورزش در جامعه افراد نخاعی را می توان از
طریق ارزیابی با استفاده از ارگومتر بازو ، و یا با استفاده از
مقیاسی به نام " مقیاس بورگ " تعیین نمود .
روش های مختلفی برای انجام ورزش قلبی ریوی وجود دارند ، از جمله
ارگومتر محور بازو ، ویلچررانی ، شنا ، ورزش هایی که با ویلچر
انجام می شوند ، قدم برداشتن با دستگاه ، ورزشهای نشسته ی ایروبیک
و تحریک الکتریکی .
نکات مهم در مورد ورزش افراد نخاعی
هدف از انجام هر فعالیت ورزشی ، این است که بدون هیچگونه آسیب
دیدگی ، وضعیت سلامتی ، تقویت عضلات و تناسب اندام ها بهبود یابد .
بنابراین باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرند :
■ برای اطمینان از اینکه پوست تان هنگام جابجایی بر روی یک نیمکت
ورزشی یا یک سطح شیب دار دچارآسیب دیدگی نشود ، از سطوح تشکچه دار
استفاده کنید .
■ از طریق اقداماتی مانند : تغییر دادن گروه ماهیچه هایی که در یک
جلسه ورزش می دهید ، محدود کردن میزان تکرار فعالیت هر یک از
گروههای عضلانی و تعیین مقدارایمن بودن تحمل بدن در ورزش های
قدرتی از طریق همکاری با مراقبین پزشکی یا مربی خود ، از صدمات
حاصل ازاستفاده مفرط اندامها اجتناب کنید .
■ با استقرارصحیح وضعیت بدن ، از افتادن و یا شکستگی ها جلوگیری
کنید . به خصوص اگر شما از تجهیزات سالنهای ورزشی استفاده می کنید
که برای عموم مردم در نظر گرفته شده است . در صورت لزوم برای
استقرار صحیح بدن و برگشت به حالت عادی کمک بگیرید.
■ در صورت امکان ، با کسانی کار کنید که در زمینه طراحی و اجرای
برنامه های ورزشی ویژه افراد معلول تخصص دارند . از جمله مربیانی
که دارای گواهی های معتبر هستند .
راهبردهای لازم برای کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی
■ ارائه کنندگان مراقبت های بهداشتی باید حداقل سالی یکبار ، عوامل
خطر مرتبط با بیماری های قلبی را اصلاح و تحت بررسی و نظارت قرار
دهند . این بررسی ها باید شامل : فشار خون ، وضعیت کلسترول ، میزان
تحمل گلوکز و یا قند سرم خون ، رژیم غذایی و وزن ، مصرف دخانیات ،
میزان فعالیت بدنی ، استفاده از الکل و داروهایی است که احتمال
دارد دربروز خطر ات قلبی عروقی نقش داشته باشند .
■ درمان و برنامه ها ی مورد نظر برای هر فرد تنها باید مختص او
طراحی شوند .
****
|