علم ارگونومی ، به لحاظ فنی ، درباره ارتباط بدن با کار
بحث می کند . مدت های مدیدی است که این علم در صنعت و
مناسبات آن مانند برنامه های مونتاژ که در آنها آسیب های
ناشی از کار به دلیل فشار بیش از حد فیزیکی ، به منزله یک
خطر بزرگ مطرح است ، به عنوان یک اولویت محسوب می شود . در
حال حاضر کامپیوترها هم عامل بسیاری از ناراحتی جسمی می
باشند ، از این رو امروزه اصطلاح ارگونومی ، به طور گسترده
تری شنیده می شود .
علم ارگونومی برای کاربران ویلچر چه کارهائی باید انجام
دهد ؟ خوب ، درواقع ارگونومی ،علم استفاده ایمن و کار آمد
از بدن است ، به نحوی که هیچ فشاری نباید برروی بافت های
بدن وجود داشته باشد . هنگامی که ما در حال انجام دادن کار،
پخت و پز، رانندگی ، تولید ، ویلچر رانی و بطور کلی هر
کاری هستیم ، باید از روشهایی استفاده کنیم که برایمان
راحت تر باشند .
تنظیم صندلی ویلچر و قراردادن آن در وضعیت درست و استفاده
مناسب از آن ، تاثیر خیلی زیادی بر روی سلامتی و راحتی شما
خواهد داشت .
این علم به حالت ایده ال استفاده از ابزار و نوع مناسب آن
هم اشاره دارد . ارتباط حالت بدن شما با ابزاری که بکارمی
گیرید – که در مورد کاربران ویلچر همان ویلچر یا اسکوتر
های مخصوص جابجائی است - تا حد زیادی ، نحوه استفاده ازبدن
شما را تعیین می کند .
یادتان باشد که فکر شما هم به دلیل داشتن نقش مادالعمرآن
در استفاده دقیق از ظرفیت عضله - می تواند همچون دوره قبل
از ناتوانی مورداستفاده قرارگیرد . در زمینه ناتوانی،
هنگامی که ویلچر خود را می رانید - شاید با وجود محدودیت
در تعادل بالا تنه – پتانسیل استفاده بیش از حد ازماهیچه
ها قابل توجه است .
به
طور کلی علم ارگونومی در رابطه با استفاده از ویلچر به
چهار معیار مهم می پردازد :
1) نیرو
2) تکرار
3) مدت زمان
4) وضعیت استقراربدن
در این مقاله خواهیم دید که هر کدام از آنها به چه نحوی در
راندن ویلچر اعمال می شوند :
1) نیرو .
هر گونه اعمال فشار بیش از حد بر روی مفاصل ما تاثیر
گذاشته و باعث می شود ماهیچه های ما هم در پاسخ به این
فشارها دچارآزردگی و تنش شوند . برخی از افراد هنگام هل
دادن ویلچر خود ضربات محکم و ناگهانی ، به دست
های خود وارد
می کنند که در اثر آن فشار خیلی زیادی به مفاصل شانه وارد
می شود . اگر شما قادر به عبور از روی یک جدول باشید ، آیا
عبورتان با فشار همراه خواهد بود ، یا اینکه به آرامی از
روی لبه آن می گذرید ؟ عبورویلچر برقی یا اسکوتر با سرعت
زیاد از روی یک دست انداز بزرگ می تواند منجر به تحمیل
فشارهای ناخواسته بر بدن شود .
2) تکرار .
یکی از معیارهای بسیار بارز است . شما برای پیمودن یک
فاصله معین چند بار ویلچرتان را هل می دهید ؟ به مزیتهای
بهتر راندن توجه کنید ( که به معنی تنظیم باد لاستیک های
ویلچر و توجه به نگهداری منظم خوب صندلی آن است ) و در نظر
داشته باشید که ویلچر خود را کمی کند تر و دقیق تر حرکت
دهید ( فراموش نکنید که برای حرکت سریعتر نیاز به دفعات هل
دادن بیشتری دارید ) .
3) طول مدت .
مدت زمان ، به تداوم تلاش عضلانی منسوب می گردد . این
موضوع تنها اعمال فشارهای زیاد را شامل نمی شود . تلاشهای
کوچکی که به طور مداوم انجام می شوند نیز می توانند همانند
فعالیتهای سنگین ، باعث فشار به بافت های عضلات شما شوند .
تکیه دادن به دسته صندلی - که اغلب به خاطر ارتباط ضعیف
بدن با صندلی و پشتی می باشد - باعث فشار مداوم روی شانه
های شما می گردد ، و مثالی از انجام یک فعالیت "ایستا "
محسوب می شود .
استقرار بدن در یک حالت نامناسب به مدت طولانی نیز نمونه
ای از فشار مفرط به بدن حساب می آید. اگر شما قوز کنید ،
یا به جلو خم شوید ، عضلات تنه و گردن و شانه تان مجبور به
انجام مقدار زیادی کار مداوم خواهند شد . اما راه حل واقعی
، حرکت است . اما بدانید که اگر فعال هستید و وضعیت بدنتان
را در طول روز تغییر می دهید ، تحت فشار عضلانی مداوم
نخواهید بود .
4) وضعیت استقرار بدن .
اکثر افراد ، بیشتر اوقات ، هنگامی که روی ویلچر نشسته اند
، به دسته صندلی یا به یک میز تکیه می دهند . دلیل این امر
می تواند این باشد که آنها معمولا" روی صندلی خودشان در
وضعیتی خوبی قرارندارند . این موضوع ، به زاویه صندلی و
زاویه پشتی ، تنظیم آنها متناسب با شکل بدن و میزان تعادل
بالاتنه مربوط می شود . نشستن نامناسب باعث قوز کردن بدن
شده ، و منجر به تلاش دائمی بدن فرد برای بدست آوردن ثبات
می گردد . وضعیت مطلوب قرار گرفتن این است که تا حد ممکن
بدن راست قرار بگیرد تا ستون فقرات شما بتواند بدنتان را
حمایت کند . ستون فقرات ، یک ستون ساختاری است - یعنی آن
چیزی که معمولا" برای انجام هر گونه فعالیت بدن در نظر
گرفته می شود .
دراین مورد ، اندازه طول نشیمن صندلی دخیل است. اگر این
طول برای پاهای شما بیش از حد کوتاه باشد ، در اینصورت نمی
توانید ثباتی را که هنگام تماس کامل پاهایتان با صندلی
برقرار می شود ، داشته باشید .
ممکن است شما نسبت به استقرار در وضعیت خوب از نظر روانی
مقاومت کنید ، چرا که مادرشما و یا معلمانتان هنگامی که
جوان بودید ، در این مورد به شما نق می زدند و می گفتند
درست بنشینید .
اما نکته مهم این است : اجازه ندهید که از داشتن یک ویلچر
مناسب محروم شوید و اطمینان حاصل کنید که ویلچرتان به
درستی تنظیم شده باشد ، به نحوی که ستون فقرات شما در حالت
طبیعی و متعادل قرار گیرد . این کار باعث می شود که خطر
خمیدگی ستون فقرات کاهش یابد . بدن خود را از فعالیتهای
بدنی غیر ضروری آزاد کرده و انرژی خود را در طول روز ذخیره
کنید .
شاید مهم ترین ارتباط بین بدن شما و ویلچرتان ، موقعیت چرخ
ها نسبت به دست ها و بازوهای شما باشد . اگر شما در
ارتفاعی بالاتر از چرخ نشسته باشید ، و دستهایتان نزدیک به
حالت راست باشد ، قادر نخواهید بود از دستهای خود بهره
گرفته و ویلچر را به خوبی هل دهید . چراکه دراین حالت شما
مجبور خواهید شد ، عمدتا" از شانه های خود برای هل دادن
ویلچراستفاده کنید – این حالت وضعیتی است که باعث آسیب شما
می گردد . اگر در سطح خیلی پائینتری نسبت به چرخ ها نشسته
باشید ، بالاجبار دستهای شما، بالاتر از حد معمول قرار می
گیرد .
از آنجائی که شما برای شروع حرکت ریم را در دست می
گیرید ، این حالت مانع از حرکت دستهای شما در دامنه حرکتی
طبیعی خود شده و هل دادن را سخت تر خواهد کرد . به طور کلی
، باید امکان گرفتن چرخها در وضعیت ساعت 10 چرخ و اعمال
نیرو از طریق فشار به تمام قسمتها تا ساعت 2 آن وجود داشته
باشد .
به خاطر بسپارید که : به
طورکلی علم ارگونومی در مورد راحتی
بحث می کند . ویلچرتان را انتخاب کنید ، آن را با ذهنیت و
شرایط خود تنظیم نمائید تا ازحداکثر مزایای بهداشتی و
فعالیت بهینه بهره مند شوید .
|